Infographic

เส้นทาง “รถไฟจีน-ลาว” ช่วยให้การขนส่งสินค้าข้ามแดนไทย-จีน ผ่านภาคอีสานทางบกมีบทบาทสำคัญมากขึ้น แม้เบื้องต้นไทยต้องเผชิญกับความท้าทายของ “สินค้านำเข้าจากจีนที่จะมีมากกว่าสินค้าส่งออกจากไทย” ซึ่งสินค้าจากจีนจะเข้ามาไทยผ่านทางรางเพิ่มขึ้น จากที่ไม่เคยขนส่งผ่านทางรางมาก่อน . แต่ในทางกลับกันไทยก็มีโอกาสขายสินค้าได้เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะการขยายตลาดไปยังมณฑลยูนนาน (ปลายทางฝั่งจีน) รวมทั้งมณฑลใกล้เคียง จากเดิมที่สินค้าไทยส่วนใหญ่จะนิยมขนส่งไปทางจีนตะวันออกผ่านเขตปกครองตนเองกว่างซีจ้วงทางถนน รวมถึงมณฑลกวางตุ้ง และอื่น ๆ ทางเรือ . สำหรับภาคอีสาน สินค้าที่มีศักยภาพในการส่งออกจะเป็นกลุ่มผลผลิตทางการเกษตรและปศุสัตว์ รวมถึงเกษตรแปรรูป เนื่องจากมีความต้องการนำเข้าจากจีนมาก และอีสานก็มีจุดแข็งด้านการเป็นแหล่งผลิตสินค้าทางการเกษตรและปศุสัตว์ที่สำคัญของประเทศ โดยภาคอีสานจะมีกลุ่มสินค้าที่มีศักยภาพในการส่งออกมากที่สุด ดังนี้ . 1. อาหารแปรรูป ได้แก่ ผลไม้แปรรูป เช่น สัปปะรดแปรรูป ซึ่งได้ประโยชน์เพิ่มเติมจากข้อตกลงความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค (RCEP) และอาหารแปรรูปพร้อมทาน (Ready to Eat) โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์ฮาลาล เนื่องจากคนจีนด้านตะวันตกเป็นชาวมุสลิมกว่า 22 ล้านคน จึงเป็นโอกาสในการเปิดตลาดใหม่ด้านนี้มากขึ้น . 2. ปศุสัตว์แปรรูป เช่น เนื้อไก่แปรรูป และเนื้อโคขุน ซึ่งมีอัตราการเติบโตของตลาดเฉลี่ย 5 ปี ย้อนหลังในจีนสูงถึงกว่าร้อยละ 2,000 อย่างไรก็ดี ปัจจุบันอีสานยังไม่ได้ส่งออกเนื้อโคประเภทนี้มากนัก จึงเหมาะกับการพัฒนามาตรฐานการผลิตเพื่อคว้าโอกาสจากความต้องการนำเข้าของจีนที่มากขึ้น . 3. สินค้าของที่ระลึก โดยพัฒนาต่อยอดกับสินค้า OTOP ที่มีอยู่เดิมให้มีรูปลักษณ์ที่ทันสมัยมากขึ้น โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์จากผ้าไหม ผ้าฝ้าย ของใช้ทำจากยางพารา สินค้าความงาม ประเภทสปา ครีมขัดผิวที่ทำจากสมุนไพร เนื่องจากชาวจีนนิยมใช้สินค้าที่มีส่วนผสมจากธรรมชาติมากขึ้น . 4. ผลไม้สด ได้แก่ ทุเรียนภูเขาไฟ มะม่วงน้ำดอกไม้สีทอง แต่ปัจจุบันอีสานมีปริมาณผลไม้น้อย ซึ่งเป็นโอกาสให้เกษตรกรที่เดิมทีปลูกพืชไร่ เช่น ข้าว อ้อย มันสำปะหลัง ที่มีความผันผวนด้านราคา ศึกษาการปลูกผลไม้เพื่อการส่งออกมากขึ้น . อย่างไรก็ตาม เพื่อไม่ให้เกิดการทะลักเข้ามาของสินค้าจีนจนกระทบความสามารถด้านการแข่งขันของผู้ประกอบการไทย ภาครัฐไทยควรมีกฎระเบียบหรือมาตรฐานในการควบคุมสินค้าที่เข้ามา โดยเฉพาะสินค้าเกษตรจากจีนที่ไทยก็ผลิตเช่นกัน รวมไปถึงการสร้างความร่วมมือด้านการค้า และการลงทุนในการผลิตสินค้าร่วมกับ สปป. ลาว เพราะจะเป็นข้อต่อสำคัญที่ช่วยสนับสนุนให้การค้าผ่านเส้นทางนี้เติบโตไปด้วยกัน . . อ้างอิง: บทความ คว้าโอกาสให้การค้าไทย จากรถไฟจีน-ลาว Regional Letter ฉบับที่ 1/2565 ธนาคารแห่งประเทศไทย และ https://www.bbc.com/thai/60248500

ท่ามกลางกระแสความเปลี่ยนแปลง หากคุณเป็นคนที่สนใจธุรกิจในภาคอีสานก็อาจต้องทำความรู้จักเศรษฐกิจของภูมิภาคตั้งแต่อดีต ว่ามีพัฒนาการและจุดเปลี่ยนสำคัญ (Journey) อะไร ที่ทำให้เห็นเป็นโครงสร้างอย่างในปัจจุบัน เพื่อเป็นแนวทางหรือโอกาสในการต่อยอดธุรกิจไปพร้อมกับการพัฒนาเศรษฐกิจภูมิภาคที่จะเกิดขึ้นในอนาคต . . ⏲︎ 2504-2517: ยุคส่งเสริมการปลูกพืชเศรษฐกิจ . นโยบายส่งเสริมให้ปลูกพืชเศรษฐกิจเพื่อการส่งออกและการเข้ามาของเทคโนโลยีการเกษตร ทำให้พื้นที่ป่าในภาคอีสานลดลงเหลือเพียง 30% ของพื้นที่ทั้งภาค โดยเปลี่ยนเป็นพื้นที่ทำการเกษตรเพื่อการค้ามากขึ้น . ช่วงระหว่างปี 2514-2517 มีการปฏิวัติพืชไร่ครั้งใหญ่ ภาครัฐได้ส่งเสริมให้ปลูกพืชเศรษฐกิจ เช่น มันสำปะหลัง และอ้อย ทำให้ตั้งแต่ปี 2514 เกิดโรงงานแปรรูปมันสำปะหลัง และโรงงานน้ำตาล กระจายตามแหล่งเพาะปลูกสำคัญ อีกทั้งเริ่มมีการศึกษาทุ่งกุลาร้องไห้บริเวณอีสานตอนใต้ ซึ่งเป็นทุ่งโล่ง แห้งแล้ง และดินเค็ม เพื่อพัฒนาให้เป็นแหล่งผลิตข้าวหอมมะลิคุณภาพดีสำหรับการส่งออก . . ⏲︎ 2518-2538: การค้า บริการ และอุตสาหกรรมเติบโตดี . ตั้งแต่ปี 2518-2538 เศรษฐกิจอีสานเติบโตดีต่อเนื่อง โดยเฉพาะภาคการค้า . ปี 2531 ได้รับประโยชน์จากนโยบายเปลี่ยนสนามรบเป็นสนามการค้า ทำให้เกิดการค้าขายกับประเทศในกลุ่มอินโดจีน (ค้าชายแดน) มากขึ้น . แต่ปี 2538 เกิดการเปลี่ยนแปลงจากที่เคยพึ่งพาภาคเกษตรในสัดส่วนสูงถึงประมาณ 50% เหลือเพียง 20% ของเศรษฐกิจอีสาน โดยภาคการค้าและภาคบริการเริ่มมีบทบาทสำคัญ ขณะเดียวกันภาคอุตสาหกรรมก็เริ่มขยายตัว จากนโยบายส่งเสริมการลงทุนของ BOI ที่ให้สิทธิประโยชน์กับเขตอุตสาหกรรมในภูมิภาคมากขึ้น โดยมีจำนวนโรงงานเพิ่มขึ้นกว่า 23 เท่าจากปี 2518 . นอกจากนี้ การตั้งเขตอุตสาหกรรมสุรนารีที่ จ.นครราชสีมา ซึ่งเป็นนิคมอุตสาหกรรมแห่งแรกในอีสาน ทำให้โครงสร้างการผลิตเปลี่ยน จากโรงงานเกษตรขั้นพื้นฐานอย่างโรงสีข้าว โรงงานแป้งมัน และโรงงานปอ เป็นโรงงานแปรรูปเกษตรที่มีเครื่องจักรทันสมัยมากขึ้น รวมถึงอุตสาหกรรมที่ใช้แรงงานเข้มข้นและอุตสาหกรรมที่รับช่วงการผลิตจากส่วนกลางเพิ่มขึ้น เช่น อุตสาหกรรมเสื้อผ้าสำเร็จรูป อุตสาหกรรมชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ และอุตสาหกรรมชิ้นส่วนรถยนต์ เป็นต้น . . ⏲︎ 2539-2550: สะพานมิตรภาพ 1-2 หนุนการค้ากับลาว ภาคอุตสาหกรรมทันสมัยขึ้น และยางพาราเป็นพืชเศรษฐกิจใหม่ . การสร้างสะพานมิตรภาพไทย-ลาว แห่งที่ 1 จ.หนองคาย ในปี 2537 และแห่งที่ 2 จ.มุกดาหาร ในปี 2549 ส่งผลให้การค้าชายแดนกับลาวเพิ่มขึ้น และยังพัฒนาอุตสาหกรรมแปรรูปเกษตรให้ทันสมัย โดยเปลี่ยนมาใช้เครื่องจักร และผลิตเพื่อการส่งออกมากขึ้น เช่น โรงงานแปรรูปมันสำปะหลังที่หันมาผลิตมันเส้นที่มีคุณภาพ รวมทั้งแป้ง Modified Starch ที่มีมูลค่าเพิ่มสูง และโรงสีข้าวที่เปลี่ยนมาผลิตข้าวคุณภาพดี เป็นต้น . นอกจากนี้ ยังมีการย้ายฐานการผลิตโรงงานน้ำตาลจากภาคกลางและตะวันออกมายังอีสานมากขึ้น เนื่องจากมีพื้นที่ปลูกอ้อยได้อีกมาก . ปี 2548 นิคมอุตสาหกรรมนวนครที่ จ.นครราชสีมา เปิดดำเนินการแห่งที่ 2 ซึ่งเน้นผลิตชิ้นส่วนยานยนต์เป็น

ไม่ว่าโลกใบนี้เผชิญการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วแค่ไหน การวิจัยและค้นคว้าเทคโนโลยีด้านอาหารก็ยังคงเดินหน้าให้เท่าทันเสมอ แถมหลายต่อหลายนวัตกรรมกลายมาเป็นผลิตภัณฑ์ที่ใช้งานได้จริงและขับเคลื่อนอุตสาหกรรมอาหารอยู่ด้วย มาดูกันว่า นวัตกรรมอาหารมาแรงตอนนี้มีอะไรกันบ้าง . 1. Edible Material แพ็กเกจจิ้งกินได้ลดขยะ . ทีมวิจัยแห่งมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด คิดค้น WikiCell บรรจุภัณฑ์ 2 ชั้น ที่สามารถรับประทานได้ โดยชั้นในทำหน้าที่ห่อหุ้มและพยุงอาหารหรือของเหลว ด้วยการนำส่วนผสมจากธรรมชาติ เช่น ช็อกโกแลต ผลไม้ ถั่ว เมล็ดธัญพืช ฯลฯ มาผสมเข้ากับแคลเซียมและ Chitosan (ไบโอโพลิเมอร์ธรรมชาติจากเปลือกหอย หรือกุ้ง) หรือ Alginate (สารสกัดจากสาหร่าย) เพื่อให้เกิดการจับตัวเป็นเปลือกนิ่ม ๆ . ส่วนบรรจุภัณฑ์ชั้นนอกจะปกป้องเปลือกชั้นใน โดยมี 2 ชนิดให้เลือกขึ้นอยู่กับการใช้งาน ชนิดแรกผลิตจาก Isomalt หรือสารให้ความหวานชนิดหนึ่ง สามารถรับประทานได้โดยนำไปล้างก่อน คล้ายกับการล้างแอปเปิล ส่วนชนิดที่สองผลิตจากชานอ้อย หรือมันสำปะหลัง ซึ่งกินไม่ได้แต่ย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ และสามารถนำมาใช้ทดแทนบรรจุภัณฑ์กระดาษแข็งที่ใช้บรรจุอาหารในปัจจุบันได้ เพียงแกะออกแล้วทิ้งคล้ายเปลือกส้ม . 2. Biofilm อวสานพลาสติกหุ้มอาหาร . ธุรกิจค้าปลีกหรือร้านขายของชำต่าง ๆ เป็นต้นตอสำคัญในการยื่นพลาสติกไปสู่มือผู้บริโภคในรูปแบบของหีบห่อบรรจุภัณฑ์ แม้ลูกค้าจะนำถุงผ้ามาชอปปิงแล้ว แต่ก็ต้องหยิบแพ็กเกจจิ้งพลาสติกกลับบ้านไปอยู่ดี . Ekoplaza ซูเปอร์มาร์เก็ตในกรุงอัมสเตอร์ดัม ประเทศเนเธอร์แลนด์ จึงได้ร่วมมือกับกลุ่ม A Plastic Planet ออกแคมเปญรณรงค์เกี่ยวกับสินค้าพลาสติก โดยเริ่มจากการตั้งเชล์ฟวางสินค้าไร้แพ็คเกจจิ้งพลาสติก อย่างสินค้าประเภทอาหารก็จะถูกห่อหุ้มด้วยวัสดุทางชีวภาพที่ทำจากต้นไม้และย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ Biofilm . 3. Food Structure Design ศิลปะแห่งการออกแบบโครงสร้างอาหาร . การพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ ๆ ในการออกแบบโครงสร้างอาหาร เพื่อให้ได้อาหารที่ดีและน่ารับประทานมากยิ่งขึ้น นอกจากจะทำให้อาหารดูดีแล้ว ยังสามารถให้กลิ่น รสชาติ และสารอาหารที่ครบถ้วน . เช่น งานวิจัยไส้กรอกไขมันต่ำของศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอ็มเทค) สวทช. ที่ทำร่วมกับบริษัทเบทาโกร ได้พัฒนาไส้กรอกที่มีปริมาณไขมันต่ำกว่า 5% (ปกติแล้วไส้กรอกทั่วไปจะมีไขมันอยู่ประมาณ 20-30%) โดยไม่ทำให้รสสัมผัสของไส้กรอกเปลี่ยนแปลง การใช้สารทดแทนไขมันนอกจากช่วยลดไขมันแล้ว ยังช่วยเพิ่มเส้นใยอาหารที่ดีต่อสุขภาพด้วย . นอกจากนี้ยังมีขนมปังแซนด์วิชและครัวซ็องปราศจากกลูเตน โดยใช้ฟลาวข้าวเป็นองค์ประกอบหลัก ซึ่งในสูตรต้นแบบที่ได้พัฒนาขึ้นจะมีการเติมส่วนผสม Starch ธรรมชาติ Starch ดัดแปร และไฮโดรคอลลอยด์ เพื่อให้แป้งที่พัฒนาขึ้นมามีสมบัติวิสโคอิลาสติกที่เหมาะสม ทำให้ขนมปังขึ้นฟูขณะหมักและไม่ยุบตัวเมื่ออบ . 4. Mycoprotein โปรตีนสายพันธุ์ใหม่ไร้ไขมัน และคอเลสเตอรอล . ในยุคที่ผู้คนหันมาใส่ใจสุขภาพมากขึ้น เราจึงได้เห็นการกินที่เน้นผัก ผลไม้ และหลีกเลี่ยงเนื้อสัตว์ แต่ยังมีวิธีอื่นที่ดีไม่แพ้กัน คือ โปรตีนทางเลือก หรือมัยคอโปรตีน (Mycoprotein) ที่เกิดขึ้นจากการหมักบ่มจุลินทรีย์ประเภทฟังกัส (Fungus) และนำมาขึ้นรูปเป็นผลิตภัณฑ์อาหารต่าง

สํานักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) คาดการณ์ว่า ปี 2565 นี้ ภาพรวมจีดีพีภาคเกษตรจะขยายตัว 2.0-3.0% โดยสาขาพืชขยายตัวมากสุด 2.7-3.7% รองลงมาคือสาขาปศุสัตว์ ขยายตัว 0.7-1.7% สาขาบริการทางการเกษตร ขยายตัว 3.0-4.0% สาขาป่าไม้ ขยายตัว 1.5-2.5% และสาขาประมง ขยายตัว 0.2-1.2% . พร้อมประกาศยกระดับปฏิรูปภาคเกษตรร่วมกับภาคเอกชน booster เกษตรไทย สู่เกษตรมูลค่าสูง เนื่องจากการสร้างความมั่นคงทางอาหาร คือความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจในอนาคต . วันนี้เราจึงพาส่อง 10 อันดับธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการเกษตรที่ทำรายได้มากที่สุดในตลาดโลก โดยบริษัท Research and Markets เผยว่า ปี 2564 ที่ผ่านมา ธุรกิจเกษตรในตลาดโลกมีมูลค่ากว่า 3.5 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐฯ และก่อให้เกิดการจ้างงานราว 1,400 ล้านคนทั่วโลก

หลายคนคงเคยได้ยินคำสอนที่ว่า “เรียนให้สูงไว้ จะได้หางานได้และมีรายได้ดี” แต่จากสถานการณ์ตลาดแรงงานอีสาน ปี 2564 กลับพบว่า ตลาดแรงงานกำลังติดกับดัก Skills Mismatch คือ ผลิตปริญญาตรีเป็นสัดส่วนที่สูง แต่นายจ้างต้องการจ้างงานสายวิชาชีพมากกว่า ส่งผลให้มีการว่างงานสูงในกลุ่มปริญญาตรี . โดยอาจเกิดได้จากความรู้ของแรงงานที่สูงเกินความต้องการของตลาด หรือไม่ก็สาขาที่เรียนไม่ตรงกับสาขาอาชีพที่ตลาดต้องการ ทำให้เกิดความไม่สอดคล้องกันของระดับการศึกษาและอาชีพในตลาดแรงงาน (Labour Market Mismatch) . ดังนั้น ผู้ที่มีบทบาทสำคัญอย่างสถาบันการศึกษา อาจต้องคิดต่อว่า จะสร้างทักษะแห่งอนาคตให้ผู้เรียนได้อย่างไร เพราะในทางเศรษฐศาสตร์ การเรียนสูงเกินความจำเป็น หรือเรียนไม่ตรงกับเทรนด์ความต้องการของตลาดแรงงานสร้างต้นทุนและค่าเสียโอกาสให้กับแรงงานอย่างมาก ทั้งเงินค่าเล่าเรียน เวลาในการศึกษา รวมไปถึงเสียโอกาสในการหารายได้และประสบการณ์ในช่วงระยะเวลาที่ศึกษา

“โรคซึมเศร้า” ภัยเงียบทางอารมณ์ของคนยุคใหม่ที่ไม่ควรมองข้าม โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร แนะนำ 4 สมุนไพรไทย มีผลวิจัยต้านซึมเศร้า ได้แก่ ขมิ้นชัน บัวบก น้ำมันรำข้าวและจมูกข้าว และฟักทอง ซึ่งหาซื้อได้ง่าย ราคาไม่แพง ถือเป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการป้องกัน หรือบรรเทาอาการได้

ปัจจุบันโลกดิจิทัลทำให้วิถีชีวิตของคนเราเปลี่ยนไปอย่างสิ้นเชิง โดยเฉพาะคนเมือง คนรุ่นใหม่ที่ไลฟ์สไตล์มีความยืดหยุ่น จากแต่ก่อนที่ทำงานประจำ ต้องนอนเร็ว ตื่นแต่เช้าไปทำงาน ผันตัวมาเป็นฟรีแลนซ์ เนื่องจากการพัฒนาของเทคโนโลยีและความพร้อมของสาธารณูปโภคที่สามารถทำงานหรือติดต่อสื่อสารกันได้ตลอดเวลา จนทำให้ Sleepless Society หรือสังคมคนนอนดึกขยายตัวอย่างรวดเร็ว . บริษัทวิจัยการตลาด The Nielsen Company ชี้ว่าผู้บริโภคในภาคอีสานมีรูปแบบของครอบครัวเดี่ยวเพิ่มสูงขึ้นกว่าภาคอื่น จากการขยายตัวของสัดส่วนที่พักอาศัยขนาดเล็กอย่าง คอนโดมิเนียม อะพาร์ตเมนต์ และทาวน์เฮ้าส์ รวมไปถึงธุรกิจของตกแต่งบ้าน ซึ่งมีความคล้ายคลึงกับกรุงเทพฯ สะท้อนถึงความต้องการที่เปลี่ยนไปเป็นแบบคนเมือง . ครั้งนี้เราจึงอยากพามาทำความรู้จักกับธุรกิจ 24 ชั่วโมงที่เข้ามาตอบโจทย์ผู้บริโภคกลุ่มคนนอนดึก ซึ่งหลายธุรกิจไม่ได้มีแค่ในกรุงเทพฯ แต่ภาคอีสานเองก็เริ่มมีบ้างแล้วเช่นกัน มาดูกันว่ามีธุรกิจอะไรบ้าง . 1. ร้านสะดวกซื้อ ปัจจุบันผู้บริโภคมองว่า ความสะดวกสบายกลายเป็นพื้นฐานในการดำรงชีวิตไปแล้ว ตัวอย่างหนึ่งในผู้นำธุรกิจนี้คือ 7-Eleven, FamilyMart, Mini Big C และ Tesco Lotus Express ที่ได้ขยายสาขาและพัฒนาให้ตอบโจทย์ผู้บริโภคอยู่ตลอด . 2. ร้านอาหาร เพราะทำงานดึกเรื่องกินจึงสำคัญ ร้านอาหารหลายร้านเริ่มหันมาเปิดให้บริการทั้งกลางวันและกลางคืน หรือเป็นแบบเดลิเวอรี่ ตัวอย่างเช่น ร้านถูกและดี Foodland, เจ๊เกียง โจ๊กกองปราบ, McDonald’s, Little Hong Kong และ Salmonzing . 3. ร้านสะดวกซัก ที่สามารถซักได้ทุกเวลา มีเครื่องอบแห้งที่ทำให้ผ้าบางประเภทแห้งสนิท สวมใส่ได้ทันที ช่วยประหยัดเวลาได้มาก ปัจจุบันมีธุรกิจร้านสะดวกซักอยู่ประมาณ 300 สาขาในไทย และคาดว่าในอีกไม่เกิน 5 ปี ข้างหน้า ธุรกิจนี้มีแนวโน้มจะขยายตัวเพิ่มถึง 500-600 สาขา . 4. ฟิตเนสเซ็นเตอร์ เพื่อรองรับวิถีชีวิตคนทำงานในเมืองที่เลิกงานดึก ไม่สามารถไปออกกำลังกายตามสวนสาธารณะหรือฟิตเนสที่มีเวลาเปิดให้บริการตายตัวได้ จึงเป็นโอกาสของฟิตเนสที่เปิดให้บริการ 24 ชั่วโมง โดยตัวอย่างของฟิตเนสที่เปิดบริการ 24 ชม. เช่น Jetts Fitness ซึ่งได้ประเดิมที่ภาคอีสานตั้งแต่ปี 2019, Fitness 24 Seven และ Fitwhey Gym . 5. Co-Working Space เมื่อมีคนชอบทำงาน นั่งจิบกาแฟ และรับประทานอาหารในช่วงเวลาดึกมากขึ้น จึงต้องมีพื้นที่รองรับคนกลุ่มนี้ ทำให้เกิด Co-Working Space ที่ให้บริการ 24 ชั่วโมง เช่น Samyan CO-OP, NapLab Chula, และ Spaces จามจุรี สแควร์ เพื่อให้ผู้คนมานั่งทำงานและนั่งเล่นพักผ่อนได้ . 6.

Local Brand อีสาน กับยอดขายในประเทศที่กำลังโต . สินค้าท้องถิ่น (Local Brand) เป็นสินค้าที่สะท้อนเอกลักษณ์ และภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่นนั้น ๆ แต่ที่ผ่านมามักติดปัญหา “ไม่ค่อยเป็นที่รู้จักในวงกว้าง” ทำให้พลาดโอกาสในการขายและรักษาฐานลูกค้าสำคัญไป . ล่าสุด กระทรวงพาณิชย์ ฉายภาพสถานการณ์สินค้าท้องถิ่นของภาคอีสาน ปี 2564 ที่มียอดขายรวมสูงถึง 8.2 หมื่นล้านบาท เพิ่มขึ้น 10.3% จากปีก่อนหน้า ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการปรับตัวในสถานการณ์ COVID-19 ด้วยการขยายช่องทางจำหน่ายไปยังตลาดออนไลน์มากขึ้น . ประเภทสินค้าที่มีรายได้จากการขายมากที่สุด คือ อาหาร รองลงมาเป็น ผ้า เครื่องแต่งกาย, ของใช้ ของตกแต่ง ของที่ระลึก, สมุนไพรที่ไม่ใช่อาหาร และเครื่องดื่ม โดยมียอดขาย 3.3, 2.5, 1.9, 0.3 และ 0.2 หมื่นล้านบาท ตามลำดับ . ประเภทสินค้าที่มีอัตราการเติบโตของรายได้สูงสุด คือ สมุนไพรที่ไม่ใช่อาหาร รองลงมาเป็น ผ้า เครื่องแต่งกาย, ของใช้ ของตกแต่ง ของที่ละลึก, อาหาร และเครื่องดื่ม โดยมีอัตราการเติบโต 13%, 12.7%, 10.2%, 8.9% และ 4.2% ตามลำดับ . ทั้งนี้ แม้รายได้จากการขายสินค้าแต่ละประเภทจะเพิ่ม แต่ก็เป็นการขายให้คนในประเทศกว่า 98.5% ที่เหลืออีก 1.5% เป็นการขายให้ผู้ซื้อต่างประเทศ จึงน่าคิดต่อว่า อนาคตแบรนด์ท้องถิ่นจะทำอย่างไรให้สินค้าของตนสามารถไปขาย รวมถึงทำยอดขายในต่างประเทศได้มากขึ้น .  สร้างจุดแข็ง เพื่อโอกาสทางการค้าในตลาดโลก . จากงานเสวนา “จ้วดทอล์ก” (Juad Talk) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของงาน Isan Creative 2021 ที่ได้เชิญวิทยากรในอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ของภาคอีสาน ไม่ว่าจะด้านสิ่งทอ จักสาน ภาพยนต์ และอาหาร มาถ่ายทอดประสบการณ์ บอกเล่าไอเดียใหม่ ๆ ที่จะช่วยพัฒนาและต่อยอดธุรกิจไปสู่ระดับประเทศ . โดยจุดที่เหล่าผู้ประกอบการมีตรงกัน คือ การไม่หยุดที่จะเรียนรู้ กล้าที่จะทดลองหรือลงมือทำสิ่งใหม่ ๆ และรู้จักหาจุดสนใจหรือสร้างความแตกต่างจากธุรกิจประเภทเดียวกันในตลาด เช่น แพ็กเกจจิงที่สวยงาม / ทันสมัย, นวัตกรรมบรรจุภัณฑ์ที่ช่วยยืดอายุ / เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม หรือแม้แต่ Story ชวนจำ . รวมไปถึงการทำการตลาดที่ไม่ยึดติดผูกขาดอยู่กับการช่วยเหลือของภาครัฐเพียงอย่างเดียว เพื่อให้สามารถสร้างช่องทางการกระจายสินค้าหรือสร้างรายได้ด้วยตัวเองในรูปแบบที่หลากหลายได้ . สุดท้าย ต้องเข้าใจกลุ่มลูกค้า เช่น ถ้านึกถึงตลาดจีน โครงสร้างประชากรเขาเป็นยังไง คนจีนโดยเฉพาะตั้งแต่ชนชั้นกลางขึ้นไปมีพฤติกรรมการบริโภคแบบไหน มีข้อห้ามหรือสิทธิประโยชน์ใดที่เกี่ยวข้องกับการนำเข้าสินค้าประเภทนั้นหรือไม่

เงินเฟ้อภาคอีสาน เดือน ธ.ค. 64 ขยายตัว 1.77% (YoY) ถือได้ว่าต่ำสุดในประเทศ และเมื่อพิจารณาเป็นรายหมวด พบว่า .  หมวดอาหารและเครื่องดื่มไม่มีแอลกอฮอล์ -0.34% (YoY) . โดยเป็นหมวดที่ลดลงเพียงภูมิภาคเดียวของประเทศ จากปัจจัยด้านราคาสินค้ากลุ่มข้าวที่ลดลง เนื่องจากอีสานเป็นแหล่งเพาะปลูกสำคัญ และมีสัดส่วนการบริโภคมากกว่าภาคอื่น ๆ . ส่วนสินค้าที่มีการปรับราคาสูงขึ้น ได้แก่ ผักสด, เนื้อสุกร ซึ่งเกิดจากโรคระบาดทำให้ปริมาณเข้าสู่ตลาดลดลง และน้ำมันพืช ที่สูงขึ้นตามผลปาล์มที่มีราคาสูงขึ้น เป็นต้น .  หมวดอื่น ๆ ที่ไม่ใช่อาหารและเครื่องดื่ม สูงขึ้น 3.43% (YoY) . มีปัจจัยหลักจากหมวดพาหนะ การขนส่ง และการสื่อสาร ที่สูงขึ้น 8.50% จากราคาน้ำมันเชื้อเพลิง (น้ำมันเบนซิน 95 แก๊สโซฮอล์ 91 95 E20 E85 น้ำมันดีเซล B7 และ B10) สูงขึ้น 25.69% รวมทั้งค่าบริการ-บำรุงรักษารถยนต์และรถจักรยานยนต์ และค่าโดยสารรถรับจ้างที่สูงขึ้นด้วย . ขณะที่หมวดการบันเทิง การอ่าน การศึกษาฯ -0.52% หมวดเครื่องนุ่งห่มและรองเท้า -0.26% . . ที่มา: ดัชนีราคาผู้บริโภคทั่วไปและดัชนีราคาผู้บริโภคพื้นฐานของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เดือน ธันวาคม 2564 และปี 2564 จัดทำโดย กระทรวงพาณิชย์

ถ้าคุณคือคนที่สนใจเศรษฐกิจของภูมิภาค และกำลังมองหาโอกาสทางธุรกิจในภาคอีสาน คุณอาจต้องรู้ว่า ปี 2564 ที่ผ่านมา ธุรกิจประเภทไหนที่ “ไปไม่รอด” บ้าง โดยคำนวณจากนิติบุคคลในภาคอีสานที่เลิกกิจการในปีนั้น . เป็นที่สังเกตว่า ประเภทธุรกิจการขนส่งทางบก เช่น แท็กซี่ สามล้อ และรถจักรยานยนต์รับจ้าง ขอเลิกกิจการมากเป็นอันดับ 2 รองจากการก่อสร้างอาคาร ส่วนหนึ่งมาจากต้นทุนยานพาหนะและน้ำมันเชื้อเพลิงที่สูงขึ้น โดยหากไปดูการเปลี่ยนแปลงของดัชนีราคาผู้บริโภคทั่วไปของภาคอีสานปี 2564 เทียบกับปี 2563 จะเห็นว่าหมวดน้ำมันเชื้อเพลิง +10.71 มากเป็นอันดับ 2 รองจากพลังงาน . และอย่างที่ทุกคนทราบกันดีว่า มาตราการควบคุมการระบาดของ COVID-19 ปีที่ผ่านมา ทำให้ผู้คนเดินทางน้อยลง อีกทั้งต้องเว้นระยะห่างในการใช้บริการมากขึ้น ก็น่าจะเป็นอีกปัจจัยที่ทำให้ผู้ให้บริการขับขี่ยานพาหนะประกอบกิจการ “ไม่คุ้มทุน” จึงต้องเลิกกิจการไป . คำถาม คือ หากสถานการณ์ COVID-19 มีแนวโน้มดีขึ้น ผู้คนติดเชื้อ-เสียชีวิตน้อยลง การเดินทางของเราจะเป็นอย่างไรต่อไป รถโดยสารจะกลับมาให้บริการตามเดิมแต่อัตราค่าบริการแพงขึ้นมากแค่ไหน หรือจะมีธุรกิจใดมา Disrupt โดยเฉพาะเหล่าขนส่ง “เจ้าถิ่น” ต้องมาคอยดูกัน