ท่ามกลางประเด็นพิพาทระหว่างประเทศไทยและกัมพูชา แม้จะมีเสียงยืนยันจากฝ่ายไทยถึงความพยายามในการเจรจา แต่การตอบโต้ที่ร้อนแรง อย่างเช่น การปิดด่านชายแดน และการประกาศตัดไฟฟ้า-อินเทอร์เน็ต ได้สะท้อนถึงความสัมพันธ์ที่ยังคงเปราะบางในทางปฏิบัติ
การซื้อขายกระแสไฟฟ้าที่หล่อเลี้ยงพื้นที่ชายแดนของกัมพูชาด้วยเงินกว่า 48 ล้านบาทต่อเดือน จาก 9 จุดเชื่อมโยงไฟฟ้าของการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (PEA) และการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (EGAT) แม้ความขัดแย้งทางการเมืองจะปะทุขึ้นเป็นระยะ การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (PEA) เป็นผู้เล่นหลักในการส่งออกไฟฟ้าไปยังกัมพูชาผ่านจุดเชื่อมโยงในพื้นที่ภาคตะวันออกและภาคอีสานของไทย
9 จุดไทยที่ส่งไฟฟ้าให้กัมพูชา อยู่ที่ไหนบ้าง⁉️
- เทศบาลบ้านคลองลึก อำภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว (วงจจรที่ 1 และ วงจรที่ 2)
ปริมาณกำลังไฟฟ้าสูงสุดตามสัญญา : 20.0 MW
สถานีไฟฟ้าต้นทาง : สถานีไฟฟ้าอรัญประเทศ 2
ค่าไฟฟ้าเฉลี่ย/เดือนในปี 2567 : วงจรที่ 1 : 14,332,546.20 บาท และวงจรที่ 2 : 12,854,255.39 บาท
- บ้านด่าน ตำบลด่าน อำเภอกาบเชิง จังหวัดสุรินทร์
ปริมาณกำลังไฟฟ้าสูงสุดตามสัญญา : 3.5 MW
สถานีไฟฟ้าต้นทาง : สถานีไฟฟ้าปราสาท 1
ค่าไฟฟ้าเฉลี่ย/เดือนในปี 2567 : 2,205,183.80 บาท
- บ้านหาดเล็ก ตำบลหาดเล็ก อำเภอคลองใหญ่ จังหวัดตราด
ปริมาณกำลังไฟฟ้าสูงสุดตามสัญญา : 10.0 MW
สถานีไฟฟ้าต้นทาง : สถานีไฟฟ้าคลองใหญ่
ค่าไฟฟ้าเฉลี่ย/เดือนในปี 2567 : 9,476,227.31 บาท
- บ้านซับตารี ตำบลทุ่งขนาน อำเภอสอยดาว จังหวัดจันทบุรี
ปริมาณกำลังไฟฟ้าสูงสุดตามสัญญา : 3.0 MW
สถานีไฟฟ้าต้นทาง : สถานีไฟฟ้าสอยดาว
ค่าไฟฟ้าเฉลี่ย/เดือนในปี 2567 : 2,041,783.55 บาท
- บ้านสวนสัม อำเภอสอยดาว จังหวัดจันทบุรี
ปริมาณกำลังไฟฟ้าสูงสุดตามสัญญา : 1.0 MW
สถานีไฟฟ้าต้นทาง : สถานีไฟฟ้าโป่งน้ำร้อน 2 (ชั่วคราว)
ค่าไฟฟ้าเฉลี่ย/เดือนในปี 2567 : 1,607,943.24 บาท
- บ้านเขาดิน อำเภอคลองหาด จังหวัดสระแก้ว
ปริมาณกำลังไฟฟ้าสูงสุดตามสัญญา : 8.0 MW
สถานีไฟฟ้าต้นทาง : สถานีไฟฟ้าวังน้ำเย็น
ค่าไฟฟ้าเฉลี่ย/เดือนในปี 2567 : 1,590,407.36 บาท
- บ้านแหลม ตำบลเทพนิมิต อำเภอโป้งน้าร้อน จังหวัดจันทบุรี
ปริมาณกำลังไฟฟ้าสูงสุดตามสัญญา : 8.0 MW
สถานีไฟฟ้าต้นทาง : สถานีไฟฟ้าโป้งน้ำร้อน 2 (ชั่วคราว)
ค่าไฟฟ้าเฉลี่ย/เดือนในปี 2567 : 5,740,223.25 บาท
- บ้านหนองปรือ ตำบลผ่านศึก อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว
ปริมาณกำลังไฟฟ้าสูงสุดตามสัญญา : 4.0 MW
สถานีไฟฟ้าต้นทาง : สถานีไฟฟ้าปอรัญประเทศ 1
ค่าไฟฟ้าเฉลี่ย/เดือนในปี 2567 : 2,552,318.99 บาท
- บ้านป่าไร่ อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว
กำลังไฟฟ้าสูงสุด 250 MW (กรณี Close Loop ที่ สฟ.วัฒนานคร ของ กฟผ.)
สถานีไฟฟ้าต้นทาง สถานีไฟฟ้าอรัญประเทศ 1
กฟผ. และการไฟฟ้ากัมพูชา (Electricite du Cambnoadge : EDC) ได้ลงนามสัญญาซื้อขายไฟฟ้าเมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม 2545 และลงนามแก้ไขสัญญาฯเมื่อวันที่ 18 ตุลาคม 2550 โดยมีอายุสัญญา 12 ปี นับจากวันที่ EDC เริ่มรับซื้อไฟฟ้าจาก กฟผ. ตามเงื่อนไขสัญญาฯ ข้างต้น กฟผ. จะส่งไฟฟ้าจากสถานีไฟฟ้าแรงสูงสูงวัฒนานครของ กฟผ. ผ่านระบบส่งของการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (กฟภ.) ไปยังชายแดนไทย-กัมพูชาที่อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว เพื่อจำหน่ายไฟฟ้าให้กัมพูชาโดย กฟผ. ได้เริ่มจ่ายไฟฟ้าเข้าระบบของ EDC เมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน 2550
มูลค่ากว่า 48 ล้านบาทต่อเดือน ที่ไทยได้รับจากกัมพูชาผ่านค่าไฟฟ้าเฉลี่ยในปี 2567 นั้น ไม่ได้เป็นเพียงแค่รายได้จากการค้าขายพลังงาน แต่ยังเป็นเครื่องมือทางภูมิรัฐศาสตร์ที่สำคัญ การส่งออกไฟฟ้าไปยังกัมพูชาเป็นหนึ่งในสิ่งต่อรองที่ทำให้กัมพูชายังคงรักษาความสัมพันธ์ที่ดีกับไทย โดยการที่ไทยสามารถควบคุมการจ่ายไฟฟ้าได้ผ่านการควบคุมระยะไกล (Remote Control) ที่สถานีไฟฟ้าต้นทาง แสดงให้เห็นถึงอำนาจการต่อรองที่ไทยมีในยามที่ความสัมพันธ์ตึงเครียด อย่างกรณีที่มีการประกาศ “การตัดไฟฟ้า” ก่อนหน้านี้นั่นเอง
นอกจากนี้ การมีผู้ซื้ออย่างต่อเนื่องยังช่วยให้ PEA และ EGAT สามารถรักษาระดับการใช้กำลังการผลิตของโรงไฟฟ้าและระบบส่งได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งส่งผลดีต่อต้นทุนเฉลี่ยและผลประกอบการโดยรวม และยังเป็นโอกาสในระยะยาวสำหรับไทยในการขยายขีดความสามารถในการส่งออกไฟฟ้าและบริการด้านพลังงาน หากความสัมพันธ์ระหว่างประเทศราบรื่น
PEA แจงสถานะส่งไฟให้กัมพูชา ไม่มีการงดจ่าย แต่ยอดใช้ไฟเป็น ‘ศูนย์’ ปริศนาเงื่อนไขยกเลิกสัญญา
ล่าสุด การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (PEA) ได้ออกมาชี้แจงสถานะการจำหน่ายไฟฟ้าให้กับกัมพูชาอย่างเป็นทางการ โดยยืนยันว่า ณ วันที่ 26 มิถุนายน 2568 ทาง PEA ยังไม่ได้ดำเนินการงดจำหน่ายไฟฟ้าให้กับราชอาณาจักรกัมพูชาแต่อย่างใด
แม้จะยังไม่มีการตัดไฟตามที่เป็นกระแสข่าวนั่น แต่ข้อมูลจากการตรวจสอบพบว่า จุดซื้อขายไฟฟ้าทั้ง 8 จุดระหว่างไทยและกัมพูชาของ PEA มีหน่วยการใช้ไฟฟ้าเป็น 0 ทั้งหมด นั่นหมายถึงว่ากัมพูชาไม่ได้มีการดึงไฟฟ้าจาก PEA ไปใช้เลย ซึ่งก่อให้เกิดคำถามว่าทำไมจึงเป็นเช่นนั้น หรือนี่คือสัญญาณของการพึ่งพาตนเองที่มากขึ้นของกัมพูชา หรือเป็นผลจากความตึงเครียดทางการเมืองที่ทำให้การใช้ไฟฟ้าลดลง?
นอกจากนี้ PEA ยังได้เปิดเผยถึง เงื่อนไขสำคัญในการงดจำหน่ายและยกเลิกสัญญาซื้อขายไฟฟ้า ซึ่งสะท้อนถึงอำนาจและขั้นตอนทางกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
- คำร้องจากคู่สัญญา ต้องมีการทำหนังสือขอยกเลิกสัญญาและงดจำหน่ายไฟฟ้าจากคู่สัญญาซื้อขายไฟฟ้า หรือตัวแทนรัฐบาลกัมพูชา (เช่น สถานทูต หรือรัฐบาลกัมพูชาโดยตรง)
- คำสั่งจากความมั่นคงแห่งชาติ สำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติมีอำนาจในการออกหนังสือแจ้ง PEA ให้ดำเนินการงดจำหน่ายและยกเลิกสัญญาซื้อขายไฟฟ้าได้ทันที
- การผิดสัญญา หากกัมพูชาไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขในสัญญาซื้อขายไฟฟ้า เช่น ไม่ชำระค่าไฟฟ้าภายในเวลาที่กำหนด หรือหลักประกันการใช้ไฟฟ้าไม่ครบถ้วน PEA ก็มีสิทธิ์ดำเนินการได้เช่นกัน
การชี้แจงครั้งนี้ของ PEA ไม่เพียงแต่ไขข้อข้องใจเกี่ยวกับสถานะการส่งไฟฟ้า แต่ยังเผยให้เห็นถึงความซับซ้อนของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ที่ซึ่งพลังงานกลายเป็นทั้งเครื่องมือทางเศรษฐกิจและเครื่องมือทางภูมิรัฐศาสตร์ สิ่งที่น่าจับตาต่อไปคือ เหตุใดการใช้ไฟฟ้าของกัมพูชาจากไทยจึงเป็น 0 และสถานการณ์นี้จะส่งผลต่อความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศในอนาคตอย่างไรบ้าง?
แต่อย่างไรก็ตาม ความสัมพันธ์นี้ก็มีแรงเสียดทานที่ต้องพิจารณาเช่นกัน นั่นคือความเสี่ยงจากข้อพิพาททางการเมืองที่อาจนำไปสู่ความไม่แน่นอนในการทำธุรกิจ และอาจส่งผลกระทบต่อความน่าเชื่อถือในระยะยาว หากมีการใช้มาตรการตัดไฟบ่อยครั้ง อีกทั้งการพึ่งพิงไทยมากเกินไป อาจกระตุ้นให้กัมพูชาเร่งพัฒนาแหล่งพลังงานภายในประเทศ หรือแสวงหาพันธมิตรด้านพลังงานจากประเทศอื่น ๆ ซึ่งอาจลดการพึ่งพิงไทยในอนาคต
อ้างอิงจาก:
– ฐานเศรษฐกิจ
– Thai PBS
– PPTVHD36
– Matichon
ติดตาม ISAN Insight & Outlook ทุกช่องทางได้ที่
https://linktr.ee/isan.insight
#ISANInsightAndOutlook #อีสาน #ISAN #อีสานอินไซต์ #Business #Economy #ธุรกิจ #เศรษฐกิจ #ธุรกิจอีสาน #เศรษฐกิจอีสาน #ไทยกัมพูชา #กัมพูชา #จุดส่งไฟฟ้าไปกัมพูชา #ช่องบก
