วิกฤตหนี้สะสมจากค่ารักษาพยาบาลแรงงานต่างด้าว ปัญหาเชิงโครงสร้างของระบบสาธารณสุขชายแดนไทย
ในปีงบประมาณ 2567 ที่ผ่านมา ข้อมูลจากระบบสาธารณสุขของประเทศไทยได้เปิเผยตัวเลขที่น่าจับตามอง นั่นคือภาระหนี้สะสมจากค่าใช้จ่ายที่ไม่สามารถเรียกเก็บได้จากกลุ่มแรงงานข้ามชาติ ซึ่งแตะตัวเลขสูงถึง 2,315 ล้านบาท ตัวเลขนี้สะท้อนให้เห็นปัญหาเชิงโครงสร้างที่ซับซ้อนและหลายมิติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสัดส่วนกว่า 76.3% ของหนี้ก้อนนี้มาจากพื้นที่ชายแดนไทย-เมียนมา ซึ่งเป็นจุดที่มีการเคลื่อนย้ายแรงงานมากที่สุด
มีแรงงานต่างด้าวที่เข้ารับบริการมากกว่า 8.7 แสนครั้ง มีถึง 52.8% ที่ไม่สามารถชำระค่ารักษาได้ทั้งหมดหรือไม่มีสิทธิรองรับใดๆ สะท้อนให้เห็นถึงความเปราะบางทางเศรษฐกิจของกลุ่มประชากรนี้ แม้ว่าจะมีระบบการคัดกรองและบริหารจัดการ แต่ค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพยังคงเป็นอุปสรรคสำคัญที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อทั้งตัวแรงงานและครอบครัว การที่แรงงานส่วนใหญ่มีรายได้ต่ำและไม่สามารถเข้าถึงสิทธิการรักษาที่ครอบคลุมได้ นำไปสู่การเข้าไม่ถึงบริการที่จำเป็นหรือการเข้าถึงเมื่ออาการหนักแล้ว ซึ่งย่อมส่งผลให้การรักษาซับซ้อนและมีค่าใช้จ่ายสูงขึ้นตามมา ก่อให้เกิดวงจรหนี้สินที่ไม่สิ้นสุด และในทางกลับกัน ภาระหนี้ก้อนใหญ่นี้ได้กลายเป็น “ต้นทุนทางสังคม” ที่สถานพยาบาลในพื้นที่ต้องแบกรับ โดยเฉพาะโรงพยาบาลชุมชนขนาดเล็กในพื้นที่ชายแดนที่ต้องรับมือกับความต้องการบริการที่สูงเกินขีดความสามารถ
ผลกระทบต่อระบบสาธารณสุขไทย
ภาระหนี้ 2,315 ล้านบาท ส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพการบริหารจัดการของโรงพยาบาลอย่างรุนแรง งบประมาณที่ต้องนำมาใช้เพื่อทดแทนค่าใช้จ่ายที่ไม่สามารถเรียกเก็บได้ อาจส่งผลให้งบลงทุนด้านการพัฒนาศักยภาพทางการแพทย์ การจัดซื้อเครื่องมือ การบริหารจัดการบุคลากรต้องชะลอตัวลง หรือแม้แต่การขยายบริการพื้นฐานต้องถูกตัดทอนลง สถานพยาบาลขนาดเล็กหลายแห่งที่ตั้งอยู่ใน 31 จังหวัดที่ได้รับผลกระทบ ไม่เพียงต้องทำงานเกินขีดความสามารถ แต่ยังมีความเสี่ยงสูงที่จะเข้าสู่ภาวะขาดสภาพคล่องทางการเงิน ซึ่งท้ายที่สุดแล้วย่อมกระทบต่อคุณภาพการบริการที่ประชาชนชาวไทยจะได้รับในที่สุดนั่นเอง
สัดส่วนค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพที่เรียกเก็บไม่ได้จากคนต่างด้าว
🇲🇲ชายแดนไทย–เมียนมา 76.3% เรียกเก็บไม่ได้ 1,800 ล้านบาท
🇰🇭ชายแดนไทย–กัมพูชา 12% เรียกเก็บไม่ได้ 277 ล้านบาท
🇱🇦ชายแดนไทย–ลาว 7.8% เรียกเก็บไม่ได้ 180 ล้านบาท
🇲🇾ชายแดนไทย–มาเลเซีย 4% เรียกเก็บไม่ได้ 93 ล้านบาท
จากข้อมูลจะเห็นได้ว่า แรงงานจากกัมพูชามีค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพที่เรียกเก็บไม่ได้สูงสุดที่ 277 ล้านบาท ตามมาด้วยลาว 180 ล้านบาท และเมียนมา 160 ล้านบาท ชี้ให้เห็นถึงความแตกต่างทางสิทธิประโยชน์และนโยบายการคุ้มครองสุขภาพระหว่างประเทศ แม้ว่าภาพรวมหนี้จะมาจากชายแดนเมียนมาเป็นหลัก แต่การเจาะลึกข้อมูลทำให้เห็นถึงความจำเป็นในการปรับปรุงกลไกความร่วมมือกับประเทศเพื่อนบ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการสร้างความเข้าใจและร่วมมือกันในมิติของการรับผิดชอบค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพ
ภาระหนี้ก้อนโตจากค่ารักษาพยาบาลแรงงานข้ามชาติไม่ใช่เพียงเรื่องของงบประมาณที่ขาดหายไปเท่านั้น แต่เป็นกระจกที่สะท้อนให้เห็นถึงความซับซ้อนของระบบสาธารณสุขชายแดนไทย ที่มีทั้งมิติทางเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองระหว่างประเทศเข้ามาเกี่ยวข้อง การแก้ไขปัญหาจึงต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ ภาคประชาสังคม และความร่วมมือจากประเทศเพื่อนบ้าน เพื่อร่วมกันสร้างระบบสุขภาพที่ยั่งยืนและเป็นธรรมสำหรับทุกคนในสังคมอย่างแท้จริงนั่นเอง
อ้างอิงจาก:
– กรุงเทพธุรกิจ
– ข่าวคนจริง
ติดตาม ISAN Insight & Outlook ทุกช่องทางได้ที่
https://linktr.ee/isan.insight
#ISANInsightAndOutlook #อีสาน #ISAN #อีสานอินไซต์ #Business #Economy #ธุรกิจ #เศรษฐกิจ #ธุรกิจอีสาน #เศรษฐกิจอีสาน #ระบบสาธารณสุขไทย #สาธารณสุขไทย #ค่ารักษาต่างด้าว #แรงงานต่างด้าว
