เศรษฐกิจครัวเรือนอีสานไตรมาส 1/2568 ยังแย่ต่อเนื่อง ไม่มีสัญญาณดีขึ้น จี้รัฐบาลแก้ปัญหาค่าครองชีพสูง การอยู่รอดของผู้ประกอบการและเกษตรกร รายได้ครัวเรือนต่ำ และหนี้ครัวเรือนสูง เกินครึ่งยังไม่เอากาสิโนแม้จะมีเกณฑ์เงินฝาก 50 ล้านบาทควบคุม อภิปรายไม่ไว้วางใจ ฝ่ายค้านได้ 6.3 เต็ม 10 รัฐบาลได้ 5.0
ตามที่เมื่อวันที่ 2 เมษายน 2568 อีสานโพล (E-Saan Poll) ศูนย์วิจัยธุรกิจและเศรษฐกิจอีสาน (ECBER) คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่นเผยผลสำรวจเรื่อง “ดัชนีภาวะเศรษฐกิจครัวเรือนอีสาน ไตรมาส 1/2568 และคาดการณ์ไตรมาส 2/2568” ผลสำรวจพบว่า
ดัชนีภาวะเศรษฐกิจครัวเรือนอีสาน ไตรมาส 1/2568 (มกราคม–มีนาคม 2568) เท่ากับ 32.5 เต็ม 100 อยู่ในระดับแย่
ใกล้เคียงไตรมาสก่อนซึ่งมีค่า 32.8 ซึ่งดัชนีภาวะเศรษฐกิจครัวเรือนไม่ควรต่ำกว่า 40.0 เป็นเวลานาน และคาดว่าดัชนีภาวะเศรษฐกิจครัวเรือนอีสาน ไตรมาส 2/2568 (เมษายน-มิถุนายน 2568) จะเท่ากับ 32.6 โดยยังไม่มีสัญญาณฟื้นตัว ประเมินคะแนนรัฐบาลด้านเศรษฐกิจได้ 30.6 เต็ม 100 และวอนให้รัฐบาลเร่งแก้ปัญหาค่าครองชีพสูง การอยู่รอดของผู้ประกอบการและเกษตรกร รายได้ครัวเรือนต่ำ และหนี้ครัวเรือนสูง ร้อยละ 50.9 ยังไม่เอาบ่อนกาสิโนแม้จะมีเกณฑ์เงินฝาก 50 ล้านบาทเพื่อควบคุมการเข้าเล่นพนันของคนไทย ส่วนการอภิปรายไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรี ฝ่ายค้านได้คะแนน 6.3 เต็ม 10 รัฐบาลได้ 5.0
รศ. ดร.สุทิน เวียนวิวัฒน์ หัวหน้าโครงการอีสานโพลเปิดเผยว่าการสำรวจนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจความคิดเห็นของคนอีสานต่อภาวะเศรษฐกิจระดับครัวเรือน เพื่อประเมินภาวะเศรษฐกิจครัวเรือนด้านต่างๆ และคำนวณดัชนีภาวะเศรษฐกิจอีสานในไตรมาส 1/2568 และคาดการณ์ไตรมาส 2/2568 พร้อมประเมินผลงานรัฐบาลด้านเศรษฐกิจและภาพรวม และมีคำถามเพิ่มเติมเกี่ยวกับบ่อนกาสิโนและการอภิปรายไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรี ทำการสำรวจระหว่างวันที่ 29 – 31 มีนาคม 2568 จากกลุ่มตัวอย่างอายุ 18 ปีขึ้นไป 1,114 รายในเขตพื้นที่ภาคอีสาน 20 จังหวัด
คนอีสานยังไม่รู้สึกถึงความเปลี่ยนแปลง คะแนนรัฐบาลโดยรวมยังค่อนข้างนิ่งมา 3 ไตรมาสติด
เมื่อสอบถามเกี่ยวกับ รายได้และทรัพย์สินครัวเรือน โอกาสหางานใหม่หรือเริ่มธุรกิจใหม่ การหมุนเงินเพื่อใช้จ่ายและชำระหนี้ และการซื้อของมูลค่าสูง และทำการประมวลผลได้ดัชนีต่างๆ ซึ่งค่าดัชนีมีค่าระหว่าง 0 – 100 หากดัชนีอยู่ระหว่าง 0 – 19.9 คือ แย่มาก ระหว่าง 20.0 – 39.9 คือ แย่ ระหว่าง 40.0 – 59.9 คือ ปานกลาง/พอใช้ ระหว่าง 60.0 – 79.9 คือ ดี และ ระหว่าง 80.0 – 100 คือ ดีมาก รายละเอียดเป็นดังนี้
- ดัชนีรายได้และทรัพย์สินครัวเรือนไตรมาส 1/2568 เท่ากับ 33.0 หมายความว่า รายได้และทรัพย์สินครัวเรือนอีสาน อยู่ในระดับแย่ ปรับตัวลดลง (-1.5) จากไตรมาสก่อนซึ่งมีค่าดัชนี 34.5 และคาดว่าไตรมาสถัดไปดัชนีจะปรับลดลงอีกเล็กน้อยเป็น 32.3
- ดัชนีโอกาสหางานใหม่หรือเริ่มธุรกิจใหม่ไตรมาส 1/2568 เท่ากับ 32.7 หมายความว่า โอกาสหางานใหม่หรือเริ่มธุรกิจใหม่ในอีสาน อยู่ในระดับแย่ และเพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อย (+0.1) จากไตรมาสก่อนซึ่งมีค่าดัชนี 32.6 และคาดว่าไตรมาสถัดไปดัชนีจะเพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อยเป็น 33.0
- ดัชนีการหมุนเงินเพื่อใช้จ่ายและชำระหนี้ไตรมาส 1/2568 เท่ากับ 31.3 หมายความว่า การหมุนเงินเพื่อใช้จ่ายและชำระหนี้ของครัวเรือนอีสาน อยู่ในระดับแย่ ลดลงเล็กน้อย (-0.9) จากไตรมาสก่อนซึ่งมีค่าดัชนี 32.2 และคาดว่าไตรมาสถัดไปดัชนีจะปรับลดลงเล็กน้อยเป็น 30.8 ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่าไตรมาส 2/2568 ทั้งนี้ภาระหนี้ของครัวเรือนและการหมุนเงินใช้หนี้ยังเป็นปัจจัยกดดันเศรษฐกิจครัวเรือนอีสาน
- ดัชนีการซื้อของมูลค่าสูงไตรมาส 1/2568 เท่ากับ 33.1 หมายความว่า ความมั่นใจของครัวเรือนอีสานในการซื้อของมูลค่าสูง อยู่ในระดับแย่ เพิ่มขึ้นเล็กน้อย (+1.4) จากไตรมาสก่อนซึ่งมีค่าดัชนี 31.7 และคาดว่าไตรมาสถัดไปดัชนีจะปรับเพิ่มขึ้นอีกเล็กน้อยเป็น 34.4
- ดัชนีภาวะเศรษฐกิจครัวเรือนอีสานไตรมาส 1/2568 เท่ากับ 32.5 หมายความว่า ภาวะเศรษฐกิจครัวเรือนอีสานโดยรวม อยู่ในระดับแย่ และลดลงเล็กน้อย (-0.3) จากไตรมาสก่อนซึ่งมีค่าดัชนี 32.8 และคาดว่าไตรมาส 2/2568 ดัชนีจะเพิ่มขึ้นเล็กน้อยเป็น 32.6 ซึ่งรัฐบาลมีความท้าทายที่จะช่วยให้เศรษฐกิจครัวเรือนอีสานอยู่ในระดับปานกลาง หรือค่าดัชนีควรไม่ต่ำกว่า 40.0 เป็นระยะเวลายาวนาน
เมื่อให้กลุ่มตัวอย่างประเมินผลงานรัฐบาลด้านเศรษฐกิจในช่วงไตรมาส 1/2568 พบว่า ได้คะแนน 30.6 เต็ม 100 เพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อยจากไตรมาส 4/2567 ซึ่งดัชนีเท่ากับ 30.1 สะท้อนถึงความเชื่อมั่นในระดับต่ำต่อทีมเศรษฐกิจของรัฐบาล แม้จะมีนโยบายแจกเงินหมื่นกระตุ้นเศรษฐกิจ ขณะที่ผลงานโดยรวมของรัฐบาลในช่วงไตรมาส 1/2568พบว่า ได้คะแนน 31.0 เต็ม 100 เพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อยจากไตรมาส 4/2567 ซึ่งดัชนีเท่ากับ 30.7 ทั้งนี้รัฐบาลเคยได้คะแนนด้านเศรษฐกิจต่ำสุดในช่วงไตรมาส 3 ปี 2564 ซึ่งได้คะแนนนเพียง 20.3 และได้คะแนนผลงานโดยรวมเพียง 19.3 จากการระบาดอย่างหนักของโรคโควิดสายพันธุ์เดลตา
คนอีสานส่วนใหญ่เห็นว่ารัฐบาลต้องเร่งแก้ปัญหาค่าครองชีพมากที่สุดมากที่สุด
เมื่อสอบถามว่า ปัญหาเศรษฐกิจข้อใดที่ท่านเห็นว่ารัฐบาลต้องเร่งแก้ปัญหามากที่สุดเพื่อเรียกศรัทธาจากประชาชน พบว่า
- ร้อยละ 27.3 ต้องการให้รัฐบาลแก้ไขปัญหาค่าครองชีพสูง
- ร้อยละ 23.4 ต้องการให้รัฐบาลส่งเสริมผู้ประกอบการและเกษตรกรให้อยู่รอด
- ร้อยละ 20.6 ให้แก้ปัญหารายได้ครัวเรือนต่ำ
- ร้อยละ 20.1 ให้แก้ปัญหาหนี้ครัวเรือนสูง
- ร้อยละ 3.1 ปัญหาตลาดหุ้นไทยตกต่ำ
- ร้อยละ 2.7 ปัญหาขาดดุลการค้ากับจีนและธุรกิจที่ได้รับผลกระทบจากนักลงทุนจีน
- ร้อยละ 1.6 ปัญหาการลงทุนของเอกชนและต่างชาติต่ำ
- ร้อยละ 1.2 ปัญหาอื่นๆ
คนอีสานยังไม่เห็นด้วยกับบ่อนกาสิโนเหมือนเดิม ต่อให้ภาครัฐจำกัดเฉพาะ เศรษฐีมีเงิน 50 ล้านเข้าเล่นได้
เมื่อสอบถามว่า หลังจากปรับเกณฑ์ให้เฉพาะคนไทยที่มีเงินฝากเกิน 50 ล้านบาทถึงเข้ากาสิโนได้ ท่านมีท่าทีอย่างไรกับการให้มีบ่อนกาสิโนในไทย พบว่า เสียงเกินครึ่งมาเล็กน้อย หรือ ร้อยละ 50.9 ยังคงไม่เห็นด้วยเหมือนเดิม โดยร้อยละ 29.3 ยอมรับได้หากมีเกณฑ์เงินฝาก 50 ล้านบาทมาควบคุมการเข้าเล่นบ่อนของคนไทย และ ร้อยละ 14.6 เห็นด้วยให้ไทยมีบ่อนกาสิโนถึงแม้จะไม่มีเกณฑ์นี้มาช่วยควบคุม ขณะที่ร้อยละ 5.2 เป็นความเห็นอื่นๆ และไม่แน่ใจ
อีสานโพลเผยคนอีสาน ให้คะแนน ฝ่ายค้าน นำ ฝ่ายรัฐบาล ในการอภิปรายไม่ไว้วางใจนายกฯ
เมื่อสอบถามกลุ่มตัวอย่างเพิ่มเติมว่า ท่านให้คะแนนรัฐบาลและฝ่ายค้านในการอภิปรายไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรีเท่าใด จากคะแนนเต็ม 10 โดย 0 คือแย่มาก และ 10 คือ ดีมาก พบว่า ฝ่ายค้านได้คะแนน 6.3 เต็ม 10 ส่วนการชี้แจงของรัฐบาลได้คะแนน 5.0 เต็ม 10
ข้อมูลทั่วไปของกลุ่มตัวอย่าง
- มีความเชื่อมั่นในการพยากรณ์ 99% และคลาดเคลื่อนได้บวกลบ 4% ประกอบด้วยเพศหญิง ร้อยละ 50.9 เพศชายร้อยละ 46.6 และอื่นๆ ร้อยละ 2.5
- อายุ 18-24 ปี ร้อยละ 7.5 อายุ 25-30 ปี ร้อยละ 10.4 อายุ 31-40 ปี ร้อยละ 22.5 อายุ 41-50 ปี ร้อยละ 23.4 อายุ 51- 60 ปี ร้อยละ 18.4 และอายุ 61 ปีขึ้นไป ร้อยละ 17.8
- การศึกษา ประถมศึกษา/ต่ำกว่า ร้อยละ 15.3 มัธยมศึกษาตอนต้น ร้อยละ 24.8 มัธยมศึกษาตอนปลาย/ระดับปวช. ร้อยละ 19.5 ระดับอนุปริญญา/ปวส./สูงกว่า ม.ปลาย ร้อยละ 14.8 ระดับปริญญาตรี ร้อยละ 22.0 และสูงกว่าปริญญาตรี ร้อยละ 3.6
- ด้านอาชีพส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกร ร้อยละ 41.0 รองลงมารับจ้างทั่วไป/ใช้แรงงาน ร้อยละ 13.9 ค้าขาย/ธุรกิจส่วนตัว/อาชีพอิสระ ร้อยละ 13.0 พนักงานบริษัทเอกชน ร้อยละ 9.5 งานราชการ/รัฐวิสาหกิจ ร้อยละ 9.1 พ่อบ้าน/แม่บ้าน ร้อยละ 7.6 นักเรียน/นักศึกษา ร้อยละ 4.3 และ อื่นๆ ร้อยละ 1.6
- ด้านรายได้เฉลี่ยต่อเดือน รายได้ไม่เกิน 5,000 บาท ร้อยละ 8.1 รายได้ระหว่าง 5,001-10,000 บาท ร้อยละ 17.8 รายได้อยู่ระหว่าง 10,001-15,000 บาท ร้อยละ 22.0 รายได้ระหว่าง 15,001-20,000 บาท ร้อยละ 27.7 รายได้ระหว่าง 20,001-40,000 ร้อยละ 19.4 และรายได้มากกว่า 40,001 บาทขึ้นไปร้อยละ 5.0
หมายเหตุ:
1) การวิจัยเชิงสำรวจครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสนับสนุนเป้าหมายที่ 8: ส่งเสริมการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ต่อเนื่อง ครอบคลุม และยั่งยืน การจ้างงานเต็มที่มีผลิตภาพ และการมีงานที่เหมาะสมสำหรับทุกคน (Goal 8: Decent Work and Economic Growth) ตาม Sustainable Development Goals (SDGs) ของสหประชาชาติ
2) นอกเหนือจากผลสำรวจซึ่งนำเสนอข้อมูลตามวิธีทางสถิติแล้วความคิดเห็นอื่นๆ ในผลสำรวจนี้เป็นความเห็นของผู้รับผิดชอบโครงการซึ่งไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับความเห็นของศูนย์วิจัยธุรกิจและเศรษฐกิจอีสาน คณะเศรษฐศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น
ที่มา :
- ดัชนีภาวะเศรษฐกิจครัวเรือนอีสาน ไตรมาส 1/2568 และคาดการณ์ไตรมาส 2/2568
- ศูนย์วิจัยธุรกิจและเศรษฐกิจอีสาน ECBER