สถานการณ์ฝุ่น PM 2.5 กลับมาปกคลุมประเทศไทยอีกครั้งในช่วงปลายเดือนพฤศจิกายน 2568 และทวีความรุนแรงอย่างเห็นได้ชัด โดยเฉพาะวันที่ 30 พฤศจิกายน มีรายงานค่าฝุ่นในระดับ “ไม่ดีต่อสุขภาพ” (สีส้ม/แดง) สูงขึ้นอย่างชัดเจนทั่วประเทศ โดยเฉพาะในกรุงเทพฯ บริเวณเขตปทุมวัน ที่ดัชนีคุณภาพอากาศ (US AQI) พุ่งสูงสุดถึง 159 ซึ่งจัดอยู่ในระดับ”Unhealthy for Sensitive Groups” หรือ “ไม่ดีต่อสุขภาพสำหรับกลุ่มคนไวต่อมลพิษ”
ปัญหาคุณภาพอากาศที่ยิ่งทวีความหนักหน่วงในเมืองใหญ่ ทำให้หลายคนเริ่มสัมผัสอาการแสบจมูก ระคายคอ เหนื่อยง่ายจากมลพิษที่ลอยปกคลุมอยู่ทั่วเมือง ผู้เชี่ยวชาญเตือนว่า ช่วงปลายปีมักเกิดภาวะอากาศนิ่ง ฝุ่นสะสม และการจราจรที่หนาแน่นยิ่งซ้ำเติมให้คุณภาพอากาศตกลงอย่างรวดเร็ว แม้หลีกเลี่ยงได้ยาก แต่การรู้เท่าทันสถานการณ์และปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวันยังช่วยลดความเสี่ยงต่อสุขภาพได้บางส่วน
อีสานอินไซต์เลยจะขอพามาดู “จุดเผา” หนึ่งในสาเหตุ PM 2.5
🔥จุดความร้อน หรือ Hot Spot คืออะไร?
จุดความร้อน พูดง่ายๆก็คือ จุดที่ดาวเทียมตรวจพบค่าความร้อนสูงผิดปกติจากค่าความร้อนบนผิวโลก ซึ่งส่วนมากก็คือความร้อนจากไฟ แสดงในรูปแบบแผนที่เพื่อนำเสนอตำแหน่งที่เกิดไฟในแต่ละพื้นที่แบบคร่าวๆ การได้มาซึ่งข้อมูลจุดความร้อนอาศัยหลักการที่ว่า ดาวเทียมสามารถตรวจวัดคลื่นรังสีอินฟาเรดหรือรังสีความร้อนที่เกิดจากไฟ (อุณหภูมิสูงกว่า 800 องศาเซลเซียส) บนพื้นผิวโลก จากนั้นก็ประมวลผลแสดงในรูปแบบจุด
โดยแผนภาพที่นำเสนอจุดแดง📛คือ จุดความร้อนที่กระจายอยู่ในช่วง 7 วันที่ผ่านมา ส่วนใหญ่เกิดจากไฟหรือการเผาในพื้นที่ต่างๆ โดยเฉพาะงานเกษตร อย่างเช่น การเผาตอซังและฟางข้าวที่พบมากในภาคอีสาน เนื่องจากต้นทุนการไถกลบยังสูงจนเกษตรกรจำนวนมากเลือกวิธีเผาแทน ส่งผลให้ภาพรวมของภูมิภาคเต็มไปด้วยจุดความร้อนอย่างต่อเนื่อง ซึ่งกลายเป็นแหล่งกำเนิด PM 2.5 สำคัญของประเทศ
อย่างไรก็ตาม ปัญหาฝุ่นไม่ได้เกิดจากการเผาเพียงอย่างเดียว แต่ยังมีปัจจัยอื่นร่วมด้วย ทั้งไฟป่า ควันจากประเทศเพื่อนบ้าน การจราจรที่หนาแน่น การขนส่ง เครื่องยนต์ดีเซล รวมถึงโรงงานอุตสาหกรรม ประกอบกับสภาพอากาศช่วงต้นปีที่มักถูกปกคลุมด้วยความกดอากาศสูง ลมอ่อน และอากาศปิด ทำให้ฝุ่นไม่กระจายตัวและสะสมในระดับอันตรายต่อสุขภาพได้ง่าย โดย PM 2.5 ที่มีอนุภาคเล็กมากสามารถแทรกซึมเข้าสู่กระแสเลือด ปอด และหัวใจ ทำให้เพิ่มความเสี่ยงของโรคทางเดินหายใจ โรคหัวใจและหลอดเลือด และปัญหาสุขภาพเรื้อรังอีกมากมาย
วิกฤตฝุ่นในครั้งนี้ แม้สร้างผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม สุขภาพ และเศรษฐกิจอย่างหนัก แต่ในอีกมุมหนึ่งก็ผลักดันให้เกิดดีมานด์ใหม่ในตลาดสินค้าและบริการด้านสุขภาพ บริษัทหลักทรัพย์เอเซีย พลัสประเมินว่า ความต้องการหน้ากาก เครื่องฟอกอากาศ และการรักษาพยาบาลที่เพิ่มขึ้น จะส่งผลดีต่อหุ้นกลุ่มโรงพยาบาล เช่น BDMS, BH, BCH รวมถึงกลุ่มค้าปลีกที่จำหน่ายอุปกรณ์ป้องกันฝุ่นและผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพ เช่น HL, IP, MEGA, HMPRO และ CRC เพราะประชาชนหันมาให้ความสำคัญกับการป้องกันและดูแลสุขภาพมากขึ้นนั่นเอง
ฝุ่น PM 2.5 จึงไม่ใช่เพียงปัญหาสิ่งแวดล้อมเท่านั้น แต่ยังสะท้อนความเชื่อมโยงระหว่างสาธารณสุข เศรษฐกิจ และพฤติกรรมผู้บริโภค ซึ่งกำลังเปลี่ยนไปอย่างมีนัยสำคัญในยุคที่มลพิษอากาศกลายเป็นความเสี่ยงระยะยาวของคนเมืองไทยทุกคน
ที่มา:
– THE STANDARD
– Thairath Money
– กรุงเทพธุรกิจ
– Thai PBS
– ศูนย์วิจัยกสิกรไทย
– Fire Information for Resource Management System (FIRMS), NASA
ติดตาม ISAN Insight & Outlook ทุกช่องทางได้ที่
https://linktr.ee/isan.insight
#ISANInsight #อีสาน #ISAN #อีสานอินไซต์ #GISTDA #อว #วิเคราะห์ข้อมูล #พื้นที่เผาไหม้ #จุดความร้อน #FIRMS #NASA #hotspot
