ในรอบ 9 ปี ภาคอีสานรับแรงงานข้ามชาติเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องจากราว 14,417 คน ในเดือน ก.ค. ปี 2560 พุ่งแตะ 41,263 คน ในเดือน ก.ค. 2568 โดยช่วงโควิดทำให้ตัวเลขหดตัวในปี 2564-2565 ก่อนกลับมาเร่งตัวอีกครั้งหลังการเปิดประเทศ แสดงให้เห็นว่าแรงงานเพื่อนบ้านกลายเป็นแรงงานสำคัญของตลาดแรงงานอีสานสมัยใหม่ ไม่ใช่เพียงแรงงานทดแทน แต่เป็นทุนมนุษย์ที่รักษาเครื่องจักรเศรษฐกิจให้เดินต่อเนื่องนั่นเอง
หากดูเป็นรายประเทศจะเห็ได้ว่า ลาวคิดเป็น 57.9% หรือกว่า 23,892 คน ส่วนเมียนมา 26.3% หรือ 10,857 คน และกัมพูชา 15.8% กว่า 6,514 คน จังหวัดที่มีแรงงานต่างด้าวจากประเทศเพื่อนบ้านมากสุด คือ นครราชสีมา ที่รวมทุกสัญชาติได้มากที่สุดถึงราวกว่า 12,719 คน หรือประมาณ 31% ของทั้งภาคอีสาน รองลงมาคือ ขอนแก่นกว่า 11.5% ของทั้งภาคอีสาน
อีกทั้งจะเห็นได้ว่า ลาวหนาแน่นในจังหวัดเลย อุดรธานี หนองคาย และนครพนมตามแนวชายแดน ขณะที่แรงงานเมียนมามีบทบาทโดดเด่นในสายการผลิตอาหารและเกษตรแปรรูปของ ร้อยเอ็ด และ มหาสารคาม ส่วนแรงงานกัมพูชากระจุกใน นครราชสีมา, บุรีรัมย์, สุรินทร์ ที่มีทั้งก่อสร้างและโรงงานใช้แรงงาน
ทำไมแรงงานต่างชาติจึงมีมากในไทยและอีสาน?
ซึ่งปัจจัยหลักคือค่าแรง, ระยะทาง, และโครงสร้างอุตสาหกรรม ไทยมีค่าจ้างและโอกาสทำงานสูงกว่าประเทศเพื่อนบ้านในระดับที่คุ้มค่าต่อการย้ายถิ่น แต่รายได้รวมต่อเดือน (รวมโอทีและชั่วโมงทำงานยืดหยุ่น) ยังถือเป็นแรงจูงใจมากกว่าทำงานฝั่งบ้านเกิดตัวเอง อีกทั้งระยะทางและต้นทุนข้ามแดนของอีสานต่ำ อาจจะมีการข้ามสะพานมิตรภาพหรือผ่านด่านชายแดนซึ่งใช้เวลาเพียงไม่กี่ชั่วโมง หรือแม้กระทั่งโครงสร้างอุตสาหกรรมอีสานในปัจจุบันต้องการแรงงานจำนวนมากในช่วงเวลาเร่งด่วน อย่างเช่น เกษตรฤดูกาล (อ้อย มันสำปะหลัง ยางพารา), อาหารและเครื่องดื่ม, ชิ้นส่วนยานยนต์-พลาสติก, ก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐานเมืองมหาวิทยาลัยและโลจิสติกส์ แรงงานข้ามชาติจึงกลายเป็นกำลังแรงงานที่ทำให้สายการผลิตไม่สะดุดในคอขวดแรงงานนั่นเอง
สำหรับเศรษฐกิจอีสาน แรงงานข้ามชาติถือว่าช่วยตรึงกำลังการผลิตในห่วงโซ่อาหาร เกษตรและก่อสร้าง ซึ่งมีสัดส่วนสูงใน GRP ของภาค เมื่อตัวเลขแรงงานเพิ่มขึ้นหลังโควิด สัญญาณนี้สะท้อนให้เห็นการกลับมาของคำสั่งซื้อและโครงการลงทุน ขณะเดียวกัน แรงงานไทยวัยทำงานของอีสานจำนวนมากยังย้ายไปทำงานกรุงเทพฯ หรือพื้นที่ EEC ทำให้เกิด ช่องว่างแรงงานท้องถิ่น ทำให้เกิดการพึ่งพาแรงงานข้ามชาติเพื่อรักษาความสามารถการแข่งขันของผู้ประกอบการ SME และโรงงานขนาดกลาง
อ้างอิงจาก:
– กรมการจัดหางาน สำนักบริหารแรงงานต่างด้าว
ติดตาม ISAN Insight & Outlook ทุกช่องทางได้ที่
https://linktr.ee/isan.insight
#ISANInsightAndOutlook #อีสาน #ISAN #อีสานอินไซต์ #Business #Economy #ธุรกิจ #เศรษฐกิจ #ธุรกิจอีสาน #เศรษฐกิจอีสาน #แรงงานต่างด้าว #ต่างด้าว
