เสียงพิณเสียงแคนสะท้านโลก นักร้องหมอลำหญิง ปลดล็อก Soft Power อีสาน สู่มูลค่าเศรษฐกิจพันล้านบาท
ภาคอีสาน ดินแดนแห่งวัฒนธรรมอันสวยงาม ไม่ได้มีเพียงข้าวเหนียวและทุ่งกุลาร้องไห้ แต่มี “หมอลำ” ที่เป็นมากกว่าการแสดงพื้นบ้าน แต่มันคือจิตวิญญาณแห่งวิถีชีวิตของคนอีสาน เป็นเครื่องมือสื่อสารเรื่องราวประวัติศาสตร์ สังคม และความรู้สึกนึกคิดของคนอีสาน และที่สำคัญอย่างยิ่งคือการที่หมอลำได้ขึ้นมาเป็น Soft Power อันทรงพลัง ที่ไม่เพียงสร้างความบันเทิง แต่ยังเป็นจักรกลขับเคลื่อนเศรษฐกิจและธุรกิจในภูมิภาคให้เติบโตอย่างมหาศาล
หมอลำ Soft Power อีสาน ที่หยั่งรากลึกและผลิบาน
ในยุคที่ Soft Power ถูกพูดถึงเป็นอย่างมากในปัจจุบัน หมอลำได้แสดงให้เห็นถึงศักยภาพอันโดดเด่นนี้อย่างเป็นรูปธรรม ด้วยเนื้อหาที่เข้าถึงง่าย ดนตรีที่มีจังหวะเร้าใจ และการแสดงที่เต็มไปด้วยพลัง หมอลำได้ก้าวข้ามขีดจำกัดทางภูมิศาสตร์และภาษา ไม่ใช่แค่คนอีสานเท่านั้นที่หลงใหล แต่ยังขยายฐานแฟนคลับไปทั่วประเทศและในหมู่คนไทย รวมถึงชาวต่างชาติที่เริ่มให้ความสนใจ
นักร้องหมอลำหญิง คือ หนึ่งในหัวใจสำคัญของ Soft Power ชิ้นนี้ ด้วยน้ำเสียงอันเป็นเอกลักษณ์ ลีลาการแสดงที่ตื่นตาตื่นใจ และความสามารถในการสื่อสารอารมณ์ผ่านบทเพลง ต่างก็ได้กลายเป็น สัญลักษณ์ทางวัฒนธรรม ที่เชื่อมโยงผู้คนเข้าด้วยกันผ่านเสียงเพลง ไม่ว่าจะเป็น “ราชินีหมอลำ” ระดับตำนาน ไปจนถึงดาวรุ่งพุ่งแรงในยุคดิจิทัล พวกเขาเหล่านี้ไม่ได้ขายเพียงบทเพลง แต่ขาย “ตัวตน” “เรื่องราว” และ “วิถีชีวิต” ที่สะท้อนความเป็นอีสานอย่างแท้จริง ซึ่งเป็นสิ่งที่สร้างความผูกพันทางอารมณ์กับผู้ฟังอย่างลึกซึ้งนั่นเอง
จากเวทีสู่มูลค่าเศรษฐกิจ หมอลำสร้างเงินได้อย่างไร?
การประเมินมูลค่าทางเศรษฐกิจของหมอลำนั้นมีความซับซ้อน แต่สามารถประมาณการณ์ได้อย่างคร่าวๆ ว่ามีมูลค่าไม่ต่ำกว่า พันล้านบาทต่อปี และมีแนวโน้มที่จะเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง มูลค่านี้เกิดจากหลายภาคส่วนที่เชื่อมโยงกันอย่างเป็นระบบ โดยมีคณะหมอลำเป็นศูนย์กลางในการขับเคลื่อน
ซึ่งธุรกิจการแสดงและคอนเสิร์ต นี่คือแหล่งรายได้หลักที่เห็นได้ชัดเจนที่สุด วงหมอลำคณะใหญ่ๆ โดยเฉพาะวงที่มีนักร้องหมอลำหญิงและชายเป็นแม่เหล็กดึงดูด สามารถทำรายได้จากการเดินสายแสดงทั่วประเทศได้มหาศาลต่อปี ค่าจ้างแสดงของศิลปินเบอร์ต้นๆ และวงขนาดใหญ่ มีตั้งแต่หลักแสนถึงหลักล้านบาทต่อคืน หากรวมค่าใช้จ่ายในการจัดงาน เวที แสง สี เสียง ทีมงาน การขนส่ง และค่าบัตรเข้าชม จะเห็นว่ามีเม็ดเงินหมุนเวียนในระบบนี้เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลหรือฤดูกาลการแสดง ซึ่งเป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจท้องถิ่นอย่างแท้จริง
หรือแม้กระทั่ง ธุรกิจบันเทิงดิจิทัล ในยุคดิจิทัล แพลตฟอร์มออนไลน์ได้กลายเป็นช่องทางสร้างรายได้มหาศาล นักร้องหมอลำหญิงหลายคนมีผู้ติดตามบน YouTube, TikTok, Facebook และแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งอื่นๆ เป็นจำนวนมาก รายได้จากยอดวิว โฆษณา การขายเพลงดิจิทัล การไลฟ์สด และการรับบริจาค (Super Chat/Sticker) เป็นแหล่งรายได้ที่สำคัญอย่างยิ่ง ยิ่งไปกว่านั้น การสร้างคอนเทนต์เบื้องหลัง การทำ Vlog ชีวิตส่วนตัว และการสร้างปฏิสัมพันธ์กับแฟนคลับผ่านช่องทางดิจิทัล ยังเป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มและขยายฐานแฟนคลับให้กว้างขวางขึ้นอย่างต่อเนื่องอีกด้วย
สินค้าที่ระลึกและธุรกิจต่อเนื่อง ความนิยมของนักร้องหมอลำนำไปสู่การพัฒนาสินค้าที่ระลึกที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้า เครื่องประดับ โปสเตอร์ อัลบั้มเพลง หรือแม้กระทั่งสินค้าแบรนด์ของศิลปินเอง ซึ่งเป็นการสร้างรายได้ให้กับผู้ประกอบการท้องถิ่น นอกจากนี้ ธุรกิจอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยว เช่น ที่พัก ร้านอาหาร การขนส่งในพื้นที่ที่มีการแสดง ก็ได้รับอานิสงส์และมีเม็ดเงินหมุนเวียนเพิ่มขึ้น
ธุรกิจผลิตสื่อและโปรดักชั่น การผลิตเพลงหมอลำ การสร้างมิวสิควิดีโอที่ทันสมัย การถ่ายทำคอนเสิร์ตขนาดใหญ่ ล้วนเป็นอุตสาหกรรมที่สร้างงานให้กับนักแต่งเพลง นักดนตรี โปรดิวเซอร์ ผู้กำกับ ช่างภาพ และทีมงานเบื้องหลังจำนวนมาก ซึ่งเป็นมูลค่าที่ซ่อนอยู่ในระบบเศรษฐกิจสร้างสรรค์ และแสดงถึงการยกระดับคุณภาพของวงการหมอลำให้ทัดเทียมกับอุตสาหกรรมบันเทิงหลัก
และสุดท้ายคือ การส่งเสริมอุตสาหกรรมสร้างสรรค์และวัฒนธรรม หมอลำเป็นส่วนหนึ่งของอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ที่รัฐบาลกำลังให้ความสำคัญ การสนับสนุนและส่งเสริมหมอลำในฐานะ Soft Power จึงไม่ได้เป็นเพียงการลงทุนในมรดกทางวัฒนธรรม แต่เป็นการลงทุนในทุนทางวัฒนธรรมที่สามารถสร้างผลตอบแทนทางเศรษฐกิจได้อย่างยั่งยืนในระยะยาว และยังช่วยส่งเสริมภาพลักษณ์ของประเทศในเวทีโลกอีกด้วย
นักร้องหมอลำหญิงไม่ได้เป็นเพียงผู้ขับขานบทเพลง แต่เปรียบเสมือนพลังที่ขับเคลื่อนเศรษฐกิจท้องถิ่นอย่างแท้จริง และเป็นฟันเฟืองสำคัญในการเปลี่ยนแปลงสังคมอีสาน
นักร้องหมอเขาล้วนแล้วแต่เป็นหนึ่งในการสร้างงานในท้องถิ่น อย่างมหาศาล ซึ่งวงหมอลำขนาดใหญ่หนึ่งคณะ สามารถสร้างงานได้นับร้อยอัตรา ตั้งแต่นักดนตรี แดนเซอร์ ช่างแต่งหน้า ช่างเสื้อผ้า ไปจนถึงพนักงานขับรถ ช่างเทคนิค และทีมงานจัดเวที ซึ่งเป็นการสร้างงานที่มีคุณภาพและรายได้ให้กับคนในชุมชน ซึ่งเป็นการลดการอพยพย้ายถิ่นฐานของแรงงาน นอกจากนี้ การแสดงหมอลำที่กระจายไปทั่วประเทศ ยังช่วย กระจายรายได้สู่ภูมิภาค ทำให้เม็ดเงินหมุนเวียนไปสู่จังหวัดต่างๆ โดยเฉพาะในภาคอีสาน ตั้งแต่ค่าเดินทาง ค่าที่พัก ค่าอาหาร และการใช้จ่ายอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการจัดแสดง
และที่สำคัญคือการที่นักร้องหมอลำหญิงก้เป็นหนึ่งในสิ่งที่ช่วยยกระดับภาพลักษณ์และอัตลักษณ์อีสาน ให้มีความทันสมัย มีชีวิตชีวา และมีความสามารถ ไม่ใช่แค่ภาพลักษณ์แบบเดิมๆ แต่เป็นการแสดงให้เห็นถึงพลังแห่งความสร้างสรรค์ ความมุ่งมั่น และความภาคภูมิใจในวัฒนธรรม ซึ่งดึงดูดให้ผู้คนหันมาสนใจวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของภาคอีสานมากขึ้น ยิ่งไปกว่านั้น เรื่องราวการต่อสู้และประสบความสำเร็จของนักร้องหมอลำหญิงหลายคน ที่เริ่มต้นจากความยากลำบากในชนบท กลายเป็นแรงบันดาลใจและแบบอย่าง ให้กับคนรุ่นใหม่ในภาคอีสาน ให้กล้าที่จะทำตามความฝัน และมองเห็นโอกาสในการสร้างรายได้จากความสามารถทางวัฒนธรรม ซึ่งเป็นคุณค่าทางสังคมที่ประเมินเป็นตัวเงินได้ยาก
นักร้องหมอลำหญิงในภาคอีสาน เป็นมากกว่าศิลปิน เรียกได้ว่า เป็น Soft Power ที่ทรงพลัง เป็นเครื่องจักรในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและธุรกิจ ที่สร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจในระดับพันล้านบาทต่อปี และยังเป็นผู้สร้างแรงบันดาลใจและยกระดับอัตลักษณ์ของภาคอีสานให้เป็นที่ประจักษ์แก่สายตาโลก การลงทุนและการสนับสนุนอย่างจริงจังในอุตสาหกรรมหมอลำ จึงไม่ใช่เพียงการรักษาวัฒนธรรม แต่คือการลงทุนในอนาคตทางเศรษฐกิจที่สดใสของภาคอีสานอย่างแท้จริงนั่นเอง
อ้างอิงจาก:
– กรุงเทพธุรกิจ
– BrandAge Online
– The Standard
– ประชาชาติธุรกิจ
ติดตาม ISAN Insight & Outlook ทุกช่องทางได้ที่
https://linktr.ee/isan.insight
#ISANInsightAndOutlook #อีสาน #อีสานอินไซต์ #Business #ธุรกิจ #ธุรกิจอีสาน #หมอลำ #นางเอกหมอลำ #นักร้องหมอลำ #หมอลำหญิง
