ทำไมห้ามโจมตีโรงพยาบาลและพลเรือน? พามาฮู้จัก “อนุสัญญาเจนีวา” ที่โลกจับตา ในวิกฤตชายแดนไทย-กัมพูชานี้

ในความขัดแย้งที่เกิดขึ้นบริเวณชายแดนไทย-กัมพูชา เมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม 2568 สถานพยาบาลพลเรือนอย่าง โรงพยาบาลพนมดงรัก จังหวัดสุรินทร์ ได้ตกเป็นเป้าหมายของการโจมตีด้วยจรวดหลายลำกล้องจากกองกำลังกัมพูชา การกระทำดังกล่าวไม่เพียงแต่สร้างความเสียหายร้ายแรงต่อประเทศไทย แต่ยังถือเป็นการละเมิด อนุสัญญาเจนีวาอย่างชัดเจน ซึ่งเป็นสนธิสัญญาระหว่างประเทศที่สำคัญยิ่งในการจำกัดความรุนแรงของสงครามและคุ้มครองผู้ที่ไม่เกี่ยวข้องกับการสู้รบนั่นเอง

อนุสัญญาเจนีวาถือเป็นรากฐานของกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ โดยประกอบด้วย 4 ฉบับหลักและพิธีสารเพิ่มเติมอีก 3 ฉบับ ซึ่งมุ่งเน้นการคุ้มครองกลุ่มเปราะบางในสถานการณ์ความขัดแย้ง ไม่ว่าจะเป็นทหารที่บาดเจ็บหรือเจ็บป่วย เชลยศึก ตลอดจนบุคลากรทางการแพทย์และพลเรือน อนุสัญญาเจนีวา ฉบับที่ 4 ได้ให้ความคุ้มครองแก่พลเรือนในเขตสงครามหรือพื้นที่ที่ถูกยึดครอง และมีข้อห้ามที่ระบุไว้อย่างชัดเจนใน มาตรา 18 ว่าด้วยการคุ้มครองโรงพยาบาลพลเรือน โรงพยาบาลเหล่านี้ ซึ่งจัดตั้งขึ้นเพื่อดูแลผู้ป่วย ผู้บาดเจ็บ รวมถึงสตรีมีครรภ์และผู้สูงอายุ จะต้องได้รับการคุ้มครองและเคารพในทุกสถานการณ์ และจะต้องไม่ตกเป็นเป้าของการโจมตีโดยเด็ดขาด

ประเทศไทยในฐานะหนึ่งในภาคีที่ได้ลงนามในอนุสัญญาเจนีวาครบทั้ง 4 ฉบับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2497 เช่นเดียวกับประเทศเพื่อนบ้านในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้หลายประเทศ ไม่ว่าจะเป็นอินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ เวียดนาม มาเลเซีย สิงคโปร์ และกัมพูชาเองก็เป็นภาคีเช่นกัน การที่ประเทศภาคีใดๆ ก็ตามกระทำการละเมิดอนุสัญญาเจนีวา จะถือเป็นการก่อ อาชญากรรมสงคราม (War Crimes) ซึ่งมีผลทางกฎหมายระหว่างประเทศ และอาจนำไปสู่การถูกดำเนินคดีโดย ศาลอาญาระหว่างประเทศ (ICC)

 

แม้โลกจะมีเสียงเรียกร้องให้สงครามเป็นเพียงประวัติศาสตร์ แต่ในวันที่ 24-25 กรกฎาคม 2568 ความรุนแรงได้ปะทุขึ้นอีกครั้ง ณ ชายแดนไทย-กัมพูชา ท่ามกลางหมอกควันแห่งการสู้รบ สิ่งที่น่าสลดใจยิ่งกว่าการสูญเสีย คือการที่โรงพยาบาลและพลเรือนตกเป็นเป้าหมายของการโจมตีนี้ ซึ่งขัดต่อหลักมนุษยธรรมสากล และละเมิดอย่างร้ายแรงต่อ “อนุสัญญาเจนีวา” ที่ทั้งสองประเทศได้ลงนามไว้

อนุสัญญาเจนีวาไม่ใช่เพียงเอกสารทางสากล แต่คือกติกาแห่งความเป็นมนุษย์ในภาวะสงคราม มาตรการคุ้มครองผู้บาดเจ็บ พลเรือน ผู้ลี้ภัย และบุคลากรทางการแพทย์ ถูกเขียนไว้อย่างชัดเจน

การที่กัมพูชาเปิดฉากยิงก่อนตามรายงานข่าวจากหลายแหล่ง และมีการทิ้งระเบิดใส่พื้นที่โรงพยาบาล รวมถึงพื้นที่ปลอดอาวุธนั้น ไม่เพียงแต่ผิดหลักจริยธรรม และถือว่ายังเป็น “อาชญากรรมสงคราม” (War Crime) ที่อาจถูกดำเนินคดีโดยศาลอาญาระหว่างประเทศ (ICC)

 

เสียงปืนที่สั่นสะเทือนเศรษฐกิจ

สิ่งที่ตามมาจากเหตุปะทะ ไม่ได้จบลงเพียงกับเสียงปืนหรือผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บ แต่ยังส่งผลกระทบถึงระบบเศรษฐกิจในประเทศทั้งสอง ดัชนีหุ้นกลุ่มท่องเที่ยวและโลจิสติกส์ตกต่ำทันทีหลังข่าวการยิงตอบโต้แพร่กระจาย ธุรกิจชายแดนซึ่งพึ่งพาการค้าระหว่างไทย-กัมพูชา มูลค่ากว่า 100,000 ล้านบาทต่อปี เกิดภาวะหยุดชะงัก สินค้าติดค้างที่ด่าน พ่อค้าแม่ค้าขาดรายได้ ประชาชนขาดแคลนสินค้าอุปโภคบริโภคที่หมุนเวียนอยู่ในพื้นที่

ไม่เพียงเท่านั้น บริษัทที่ลงทุนในพื้นที่เศรษฐกิจพิเศษอย่าง อ.อรัญประเทศ ต้องหยุดดำเนินงานชั่วคราว เพราะความไม่แน่นอนของสถานการณ์ ทำให้ความเชื่อมั่นของนักลงทุนลดลงทันที ผลกระทบนี้หากยืดเยื้อ อาจกระทบต่อภาพรวม GDP ทั้งในระดับภูมิภาคและระดับประเทศ

 

แม้เหตุการณ์จะเกิดขึ้นในมุมมองของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่นี่คือบททดสอบว่าชาติสมาชิกของอนุสัญญาเจนีวาจะยึดถือหลักมนุษยธรรมได้จริงหรือไม่ หากไม่มีการสอบสวนและดำเนินการอย่างโปร่งใส เหตุการณ์ลักษณะนี้อาจกลายเป็น “ความเคยชินใหม่” ที่อันตรายยิ่งกว่าสงคราม

ขณะเดียวกัน สังคมไทยเองก็ควรตระหนักว่า นี่ไม่ใช่เพียงการปะทะชายแดนธรรมดา แต่คือสัญญาณของการละเมิดข้อตกลงระหว่างประเทศที่อาจย้อนกลับมาสร้างความเสียหายลึกยิ่งขึ้น หากปล่อยให้ลอยนวลไปนั่นเอง

การยิงใส่โรงพยาบาลหรือพื้นที่พลเรือนไม่เคยถูกยอมรับในเวทีใดของโลก เพราะมันหมายถึงการล้มล้างศีลธรรมขั้นพื้นฐานของความมนุษย์ การที่กัมพูชาเริ่มยิงก่อน และกระทำการที่เข้าข่าย War Crime คือหลักฐานชัดเจนว่า กติกาสากลอาจถูกละเมิดได้หากไม่มีการควบคุมหรือแรงกดดันจากประชากรโลก

 

อ้างอิงจาก: 

– BrandThink

– International Committee of the Red Cross – ICRC

– United Nations – UN

– International Criminal Court – ICC

– United Nations Treaty Collection

– Human Rights Watch & Amnesty International

 

ติดตาม ISAN Insight & Outlook ทุกช่องทางได้ที่

https://linktr.ee/isan.insight

 

#ISANInsightAndOutlook #อีสาน #ISAN #อีสานอินไซต์ #Business #Economy #ธุรกิจ #เศรษฐกิจ #ธุรกิจอีสาน #เศรษฐกิจอีสาน #ไทยกัมพูชา #อนุสัญญาเจนีวา #GenevaConventions #ชายแดนไทยกัมพูชา #อาชญากรรมสงคราม #WarCrime