พามาเบิ่ง ความหนาแน่นประชากรอีสาน จังหวัดไหน “เบียดเสียด” จังหวัดไหน “เงียบสงบ”❓

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ หรือ “ภาคอีสาน” เป็นภูมิภาคที่มีพื้นที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย และเป็นภูมิภาคที่มีจำนวนประชากรมากที่สุดของประเทศ เลยทำให้ภาคอีสาน เป็นภูมิภาคที่สำคัญที่สุด ภูมิภาคหนึ่งของประเทศไทย 

 

ภาคอีสานมีเนื้อที่ประมาณ 168,883 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 1 ใน 3 ของพื้นที่ประเทศไทย
ที่น่าทึ่งคือ มีประชากรประมาณ 21.6 ล้านคน คิดเป็นเกือบ 1 ใน 3 ของคนทั้งประเทศ ซึ่งถือว่ามากพอๆ กับจำนวนประชากรของกัมพูชาและลาวรวมกัน

 

เศรษฐกิจอีสาน จากนาไร่ สู่เศรษฐกิจนอกภาคเกษตร

ในช่วงหลายสิบปีที่ผ่านมา เศรษฐกิจของภาคอีสานเติบโตอย่างต่อเนื่อง มีอัตราการเติบโตเป็นรองแค่ภาคตะวันออก ซึ่งเป็นศูนย์กลางของอุตสาหกรรมประเทศ การเติบโตนี้ทำให้โครงสร้างเศรษฐกิจเปลี่ยนไป จากพื้นที่เกษตรกรรมดั้งเดิม กลายเป็นภูมิภาคที่มีธุรกิจนอกภาคเกษตรเพิ่มขึ้น สัดส่วนคนจนลดลง ระบบเศรษฐกิจพัฒนา กำลังซื้อเพิ่มขึ้นจากในอดีต

 

มูลค่าเศรษฐกิจยังเล็ก เมื่อเทียบกับส่วนอื่นของประเทศ

แม้เศรษฐกิจจะเติบโต แต่เมื่อมองในเชิงสัดส่วน ภาคอีสานยังมี GPP (Gross Provincial Product) เพียง 1.8 ล้านล้านบาท หรือประมาณ 10.1% ของ GDP ประเทศไทยทั้งหมด ซึ่งอยู่ที่ราว 17.95 ล้านล้านบาท ในปี 2566

จังหวัดพื้นที่ที่มีความหนาแน่นสูงสุด

1. มหาสารคาม ความหนาแน่นของประชากร 175 คน/ตร.กม
2. หนองคาย ความหนาแน่นของประชากร 169 คน/ตร.กม
3. สุรินทร์ ความหนาแน่นของประชากร 167 คน/ตร.กม
4. ศรีสะเกษ ความหนาแน่นของประชากร 163 คน/ตร.กม
5. ขอนแก่น ความหนาแน่นของประชากร 163 คน/ตร.กม.

 

มหาสารคามและหนองคาย มีความหนาแน่นประชากรมากสุด

สำหรับ “มหาสารคาม” ความหนาแน่นของประชากรที่สูงอาจจะเป็นเพราะบทบาทของการเป็น “นครแห่งการศึกษา” ที่แข็งแกร่ง จังหวัดนี้เป็นเสมือนแม่เหล็กที่ดึงดูดผู้คนจากทั่วสารทิศ ด้วยการเป็นที่ตั้งของสถาบันอุดมศึกษาชั้นนำหลายแห่ง ซึ่งไม่ได้จำกัดอยู่เพียงแค่การผลิตบัณฑิต หากแต่ยังสร้างระบบนิเวศทางเศรษฐกิจและสังคมที่เอื้อต่อการเติบโตของเมือง การไหลเข้ามาของนักศึกษา บุคลากรทางการศึกษา และผู้ที่เกี่ยวข้อง ก่อให้เกิดความต้องการที่อยู่อาศัย บริการ และสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ อย่างต่อเนื่อง การขยายตัวของเมืองเพื่อรองรับประชากรที่เพิ่มขึ้นนี้เอง ที่นำไปสู่การรวมตัวของประชากรในพื้นที่อย่างหนาแน่น

 

นอกจากนี้ การเป็นหนึ่งในศูนย์กลางทางการศึกษา ยังกระตุ้นให้เกิดธุรกิจที่เกี่ยวเนื่อง เช่น ร้านหนังสือ ร้านอาหาร สถาบันกวดวิชา ซึ่งเป็นการสร้างงานและดึงดูดผู้คนให้เข้ามาอยู่อาศัยและทำงานในพื้นที่มากยิ่งขึ้น ยิ่งไปกว่านั้น มหาสารคามยังเป็นจุดเชื่อมต่อทางการคมนาคมที่สำคัญ ทำให้ผู้คนสัญจรและเข้ามาใช้บริการในจังหวัดนี้อย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้เกิดความหนาแน่นของประชากรทั้งในแง่ของผู้อยู่อาศัยถาวรและประชากรแฝงนั่นเอง

 

ในขณะที่ “หนองคาย” กลับมีความแตกต่างออกไป ความหนาแน่นของประชากรในจังหวัดนี้ได้รับอิทธิพลอย่างมากจากการเป็น “ประตูสู่ล้านช้าง” จังหวัดชายแดนแห่งนี้มีบทบาทสำคัญในการเชื่อมโยงประเทศไทยกับ สปป.ลาว โดยมีสะพานมิตรภาพไทย-ลาวเป็นสัญลักษณ์แห่งความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม กิจกรรมทางเศรษฐกิจชายแดน ไม่ว่าจะเป็นการค้า การขนส่งสินค้า หรือการท่องเที่ยวข้ามพรมแดน ซึ่งทำให้เกิดโอกาสในการจ้างงานมากมาย ดึงดูดแรงงานจากพื้นที่ต่างๆ ให้เข้ามาแสวงหาโอกาสในหนองคาย การขยายตัวของเมืองชายแดนเพื่อรองรับกิจกรรมเหล่านี้ รวมถึงการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานเพื่ออำนวยความสะดวกในการค้าและการอยู่อาศัย ได้ส่งผลให้เกิดการรวมตัวของประชากรอย่างหนาแน่น นอกจากนี้ ความสำคัญทางด้านการคมนาคมในฐานะที่เป็นจุดผ่านแดนหลัก ยังทำให้มีผู้คนสัญจรและพักอาศัยอยู่ในพื้นที่เพื่อความสะดวกในการดำเนินธุรกิจและการเดินทางระหว่างประเทศนั่นเอง

 

อย่างไรก็ตาม นอกเหนือจากปัจจัยหลักดังกล่าว ก็ยังมีองค์ประกอบอื่นๆ ที่อาจมีส่วนเสริมต่อความหนาแน่นของประชากรในทั้งสองจังหวัด อย่างเช่น ขนาดพื้นที่ของจังหวัดเอง หากจังหวัดมีขนาดเล็กแต่มีประชากรจำนวนมาก ความหนาแน่นก็จะสูงขึ้นโดยปริยาย ลักษณะทางภูมิศาสตร์ที่เอื้อต่อการอยู่อาศัยและการประกอบอาชีพ

 

ความหนาแน่นของประชากรที่แตกต่างกันในแต่ละจังหวัด แสดงให้เห็นถึงโอกาสทางธุรกิจที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน พื้นที่ที่มีความหนาแน่นสูงอาจเหมาะสมกับธุรกิจค้าปลีกขนาดใหญ่ ศูนย์การค้า หรือบริการที่ต้องอาศัยผู้บริโภคจำนวนมาก ในขณะที่พื้นที่ที่มีประชากรเบาบางกว่า อาจมีศักยภาพในด้านการท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ เกษตรแปรรูป หรือธุรกิจเฉพาะทางที่ตอบโจทย์ความต้องการของชุมชน

 

อย่างไรก็ตาม ภาคอีสานไม่ใช่แค่ “ภูมิภาค” แต่มันคือ “พลังประชากร” และ “ตลาดใหญ่” ที่ยังมีศักยภาพอีกมาก หากการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน และการกระจายการลงทุนทำได้อย่างทั่วถึง ภาคอีสานอาจกลายเป็นเครื่องยนต์เศรษฐกิจตัวใหม่ของไทยในอนาคต

 

 

อ้างอิงจาก:

– Longtunman

– สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง

– สํานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

– สำนักงานสถิติแห่งชาติ

– Britannica

 

ติดตาม ISAN Insight & Outlook ทุกช่องทางได้ที่

https://linktr.ee/isan.insight

 

#ISANInsightAndOutlook #อีสาน #ISAN #อีสานอินไซต์ #Business #Economy #ธุรกิจ #เศรษฐกิจ #ธุรกิจอีสาน #เศรษฐกิจอีสาน #ภาคอีสาน #ความหนาแน่นของภาคอีสาน #ความหนาแน่น