พาเปิดเบิ่ง อัตราส่วนสุดช็อก! อีสาน “ขาดแคลนหมอฟัน” หนักสุดในประเทศ

ปัจจุบันทันตแพทย์ในประเทศไทยยังไม่เพียงพอ โดยปัจจุบันมีอยู่ประมาณ 8,524 คน ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้ประชาชนเข้าไม่ถึงบริการทันตกรรม และไปรับบริการจากหมอฟันเถื่อน ซึ่งสัดส่วนของทันตแพทย์ต่อประชากรในพื้นที่ที่เหมาะสมคือ 1 ต่อ 3,000 ประชากร แต่ปัจจุบันสัดส่วนอยู่ที่ 1 ต่อ 7,626 ประชากร แต่บางพื้นที่มีปัญหาขาดแคลนมาก โดยเฉพาะภาคอีสาน อยู่ที่ 1 ต่อ 10,280 ประชากร ซึ่งถือว่าน้อยมาก

ภาคอีสานกำลังเผชิญภาวะ “ขาดแคลนทันตแพทย์” ในระดับที่น่าตกใจที่สุดของประเทศ โดยข้อมูลจากสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขชี้ชัดว่า หลายจังหวัดมี สัดส่วนประชากรต่อทันตแพทย์สูงกว่า 10,000 คนต่อหมอฟันเพียง 1 คน 

โดย 5 จังหวัดที่มีสัดส่วนประชากรต่อทันตแพทย์สูงที่สุด

1. บึงกาฬ มีสัดส่วนทันตแพทย์ 1 คนต่อจำนวนประชากร 14,955 คน
2. สกลนคร มีสัดส่วนทันตแพทย์ 1 คนต่อจำนวนประชากร 14,602 คน
3. ศรีสะเกษ มีสัดส่วนทันตแพทย์ 1 คนต่อจำนวนประชากร 13,015 คน
4. สุรินทร์ มีสัดส่วนทันตแพทย์ 1 คนต่อจำนวนประชากร 12,498 คน
5. อุดรธานี มีสัดส่วนทันตแพทย์ 1 คนต่อจำนวนประชากร 12,182 คน

จังหวัดเหล่านี้มีทั้งพื้นที่กว้าง ประชากรจำนวนมาก ทำให้ความต้องการสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ขณะที่จำนวนผู้ให้บริการไม่เพิ่มตาม โดยเฉพาะอุดรธานีและสกลนครที่ถือว่าเป็นเมืองศูนย์กลางด้านเศรษฐกิจระดับภูมิภาค แต่กลับมีสัดส่วนหมอฟันต่ำกว่าความต้องการจริงอย่างมาก

ในทางกลับกัน จังหวัดที่มีภาระน้อยที่สุดคือ ขอนแก่น มีสัดส่วนทันตแพทย์ 1 คนต่อจำนวนประชากร 5,716 คน ด้วยบทบาทด้านเป็นศูนย์กลางการแพทย์และมีคณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ช่วยดึงดูดบุคลากรได้มากกว่า

สาเหตุที่อีสานขาดแคลนหมอฟัน ไม่ได้เกิดจากจำนวนหมอฟันในประเทศไทยไม่พอ แต่เป็นเพราะบุคลากรส่วนใหญ่ไหลออกจากระบบรัฐไปสู่ภาคเอกชนหรือเปิดคลินิกเองทันทีหลังจบใหม่ รายได้ในคลินิกเอกชนสูงกว่าระบบรัฐหลายเท่าตัว ขณะที่ภาระงานในโรงพยาบาลชุมชนหนักกว่ามาก ทั้งการรักษา การออกหน่วย การดูแลผู้ป่วยเป็นวงกว้าง ซึ่งทำให้แรงจูงใจอยู่ในระบบลดลงอย่างต่อเนื่อง ยิ่งในอีสานที่พื้นที่กว้างไกลและมีประชากรหนาแน่น การทำงานในพื้นที่ห่างไกลจึงยิ่งมีต้นทุนชีวิตสูงกว่า ไม่ว่าจะเป็นทั้งเวลา การเดินทาง ความก้าวหน้าในอาชีพ รวมถึงรายได้เสริมที่แทบไม่มี ต่างจากเมืองใหญ่ที่มีศูนย์บริการเอกชน การแข่งขันสูง และรายได้ตอบแทนที่มากกว่านั่นเอง

ขณะเดียวกัน อีสานมีจำนวนคณะทันตแพทยศาสตร์น้อยกว่าความต้องการจริง แม้เป็นภูมิภาคที่มีประชากรมากที่สุดของประเทศ ส่งผลให้ปริมาณการผลิตบุคลากรไม่ทันกับการเติบโตของประชากรและกลุ่มผู้สูงอายุที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำให้ความต้องการด้านการทำฟันพุ่งสูงเกินกำลังของระบบสาธารณสุขที่มีอยู่

กลับกัน อุตสาหกรรมทันตกรรมในภาคเอกชน โดยเฉพาะการจัดฟัน รากฟันเทียม และทันตกรรมความงาม กลับเติบโตเร็วมาก ทำให้หมอฟันรุ่นใหม่สนใจเข้าสู่คลินิกเอกชนมากกว่ากลับไปเสริมระบบรัฐ ความไม่สมดุลเช่นนี้ทำให้เกิด “การกระจุกตัวของหมอฟันในเมืองกลางและเมืองใหญ่” อย่างขอนแก่น อุบลฯ หรือโคราช ในขณะที่จังหวัดรอบนอกกลับขาดแคลนอย่างหนักแบบไม่เคยเป็นมาก่อน

 

 

อ้างอิงจาก:

– สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข

– HFocus

– ทันตแพทยสมาคมแห่งประเทศไทย

– Journal of International Oral Health

 

ติดตาม ISAN Insight & Outlook ทุกช่องทางได้ที่

https://linktr.ee/isan.insight

 

#ISANInsightAndOutlook #อีสาน #ISAN #อีสานอินไซต์ #Business #Economy #ธุรกิจ #เศรษฐกิจ #ธุรกิจอีสาน #เศรษฐกิจอีสาน #หมอฟันอีสาน #ทันตแพทย์ในอีสาน #สัดส่วนทันตแพทย์ #ทันตแพทย์ #วิกฤตสาธารณสุข #อีสาน #บุคลากรทางการแพทย์ #สุขภาพคนอีสาน  #หมอฟัน